Een beetje koning werpt die toiletpot

Koning Willem Alexander gaat zijn verjaardag wat zakelijker vieren. Geen jolig gewandel door twee stadjes, geen koninklijk koekgehap en zakgeloop meer. Een ferm besluit. En een misser van de eerste orde.

Het is april, dus Koningsdag nadert. De koning verschoof de nationale feestdag al van 30 naar 27 april omdat dit zijn echte verjaardag is. Moeder Bea liet de viering nog op de verjaardag van oma Juul staan. Heel verstandig – de grote zolderopruiming in stadscentra en op dorpspleinen was op de doorgaans laatste dag van februari een kouwe bedoening geworden. Klimatologisch had ze zelfs beter de verjaardag van Willem Alexanders overgrootmoeder Willemien op 31 augustus kunnen aanhouden. April doet immers wat-ie wil. Anderzijds: in de warme augustusmaand zijn er weer veel onderdanen naar de camping in midden-Frankrijk en het is lastig handjes schudden met niemand achter het hek.

Ingrijpender dan de drie dagen vervroeging is de nieuwe invulling van Koningsdag. Terwijl deze onder Beatrix al zo bedroevend werd versoberd, met die stads- en dorpsbezoekjes. Nee, dan het defilé te Soestdijk, onder Juliana. De hele koninklijke familie stond wezenloos te wuiven op het bordes van het paleis, en in een kilometers lange stoet trok het aanhankelijke volk voorbij. Uren kon ik er naar kijken, steeds weer met de slappe lach van de bank glijdend nadat in 1971 Wim Sonneveld de optocht definitief belachelijk maakte. Als stalmeester op de rand van het bordes, alle aangeboden huisvlijt ('goedbedoelde rotsooi') ongemerkt achter de rododendrons sodemieterend.

De huidige vorst koos voor een nieuwe aanpak. Nog maar één reisdoel, en daar geen gezellig volksvermaak meer als het drastisch uitgedunde koninklijk gezelschap langskomt. Het moet allemaal maatschappelijk relevant zijn, en als ik de influisteraars van de Rijksvoorlichtingsdienst een beetje peil, zullen ook de woorden duurzaam, transparant en robuust in de briefing hebben gestaan. Al mag er een handvol handjes worden geschud, zolang dit maar afwijkt van het programma en dus hartverwarmend spontaan lijkt.

Al heel lang schommelt de steun voor de monarchie in ons land rond de 75 tot 80 procent. Het geschommel hangt vooral van losse incidenten af. Staat er een vakantiewoning op Mozambique in de plannning, wordt het toch een villa in Griekenland, met een door de Friese Wajer en Wajer gebouwd bootje van zeven ton aan een steiger op staatskosten, koopt hij hierbij het hek met een marktwaarde van €35.000 van de buurvrouw voor bijna een half miljoen, drinkt de koning amicaal een biertje met mensenrechtenhater Poetin, laat hij in de achtertuin van zijn woning Villa Eikenhorst in Wassenaar een noodgebouw van vier ton neerzetten en ga zo nog maar een poosje door, ja, dan slinkt de steun voor de monarchie even.

Gelukkig is er altijd weer Máxima

Gelukkig is er altijd weer Máxima, de redster van Oranje. Het slimme en charmante burgermeisje uit Buenos Aires, officieel prinses maar aanspreekbaar als koningin, van wie elke Nederlander weet dat ze een dempende invloed op haar gemaal uitoefent. Ik steek er een lichaamsdeel naar keuze voor in het vuur dat zij, rond Kerst, mannetje voorzichtig eens heeft aangesproken op het jaarlijkse gekoekhap en gezakloop, op Zijne Majesteits verjaardag. En daarna, in vertrouwelijk overleg met de Rijksvoorlichtingsdienst, elegante stapjes heeft gezet richting een nieuwe invulling. Lucky TV mag heel geestig koninklijke tv-beelden persifleren, Wij krijgen er toch een beetje genoeg van, zal ze hebben opgemerkt. En hier had mannetje niet zo veel op terug, hoe grappig hij de filmpjes ook vindt.

Daarbij is het al weer een poosje rustig, qua koninklijke missers op het niveau van ABN-Amro-bankiers die ook geen benul hebben hoe normale mensen tegen zaken aankijken, en dat kan worden uitgebuit. Na zijn eerste jaar als Bea's opvolger was de aanvankelijke twijfel onder het gewone volk omgeslagen in voorzichtige waardering. Prins Pils bleek verstand van water en handelsmissies te hebben. Nou nog eens incognito in Amsterdamse kroegen De Strijdkreet uitventen en dit de volgende ochtend met foto in De Telegraaf laten uitlekken, opperde de Rijksvoorlichtingsdienst, en Uw kostje is gekocht. Maar dit leek Máxima weer een minder strak plan, gegeven de gemakkelijke verkrijgbaarheid van licht-alcoholische dranken in dergelijke gelegenheden en het bijbehorende risico dat eega-lief de strijdkreet uit eigen keel zou laten schallen.

De aanpak van de prinses, sorry, koningin leek vrucht af te werpen toen Plus Magazine de abonnees vroeg hoe dezen denken over de vernieuwde Koningsdag. Spannend – de lezers van het bejaardentijdschrift zouden immers wel eens de knutselaars van molens uit luciferhoutjes en borduursters van herinneringslappen willen zijn, die door stalmeester Sonneveld zo vrolijk voor joker werden gezet. Maar nee, de moderne senior heeft er vrede mee. Van de 1625 deelnemers aan de peiling vond 90 procent de nieuwe aanpak prima, en een eigen invulling door de koning niet meer dan logisch.

De Pro Juventute-kalender wordt niet meer verkocht

Een en ander moet een bittere teleurstelling zijn voor de oprechte Oranje-fan. De jaarlijkse Pro Juventute-kalender, met frisse foto's van koningspaar en prinsesjes, mag dan sinds 1993 niet meer langs de deur verkocht worden, het land telt nog wel 360 lokale Oranjeverenigingen, al dan niet op christelijke grondslag. Friesland herbergt er een dikke dertig. De provincie beschikt hiermee over één Oranjeclub per 21.700 inwoners, waar de rest van het land zich met gemiddeld één vereniging per 47.200 inwoners moet zien te redden. Daarnaast worden jaarlijks ad hoc vele honderden comités opgetuigd voor een steeds weer verrassend programma op Koningsdag.

Ze bestaan nog wel degelijk, de diehards die het liefst een selfie zouden hebben met die willekeurige meneer die volstrekt bij toeval uit een willekeurige mevrouw is geboren. En een president is ook niet alles, maar die kun je bij gebleken onbekwaamheid nog wegsturen. Ik schat de harde Oranje-aanhang, die bereid is om op 27 april in alle vroegte af te reizen naar Dordrecht, op zo'n 12 procent van de Nederlandse bevolking. Dit zijn zo'n twee tot twee-eneenhalf miljoen medeburgers. Dat dit naadloos overeenkomt met het geschat aantal medeburgers met een IQ onder de 80, hetgeen hen in de categorie zwakbegaafden plaatst, kan toeval zijn. De bovengemiddeld begaafde Oranjeklanten die ik ken, reizen in elk geval niet naar Dordrecht, wetende dat zij breeduit in beeld kunnen komen.

Voor de wel aanwezige liefhebbers wordt het flink dringen. Na de vlootschouw en de zang van het Bachkoor rijdt het koninklijk gezelschap per bus, jawel, elektrisch, naar vier markante lokaties waar thematische theaterstukjes worden opgevoerd. Dan wordt er nog een klein stukje gelopen naar een volgend concert. En is er, heeft Willem Alexander bedongen, even gelegenheid tot het aanpakken van lokale lekkernijen en streekproducten, terwijl kunstenaars hun werk laten zien. Hè, fijn.

De koning mocht zich al niet meer bemoeien met kabinetsformaties. Nu mag hij ook geen oranje plee meer gooien in de altijd hilarische wedstrijd toiletpot werpen. Een misser van de eerste orde. Nog even en de constitutionele monarchie is in dit land alleen nog een groot gapend gat.

Laatst gewijzigd op 03-04-2015 om 12:58 uur