De grote gele M van Mooi Niet

Hele gezinnen roepen bij de paal met het logo van McDonald's: ,,Mooi, niet?''. In onze auto daverde bij die grote gele M een enthousiast ,,Mooi niet!''

Huh? Het moet een vergissing zijn, dat krantenbericht. Tikfout. Overwerkte eindredactie. Misgreep ter zetterij. McDonald's ziet in Nederland een groeimarkt. Pardon? Maar ook andere media meldden het. De Amerikaanse hamburgergigant, de grootste fastfood-keten ter wereld, wil hier nog danig uitbreiden. Net als in China en Marokko, om eens twee vergelijkbare groeimarkten te noemen. 

Merkwaardig, want tijdens twee autoritten vorige week naar het midden des lands had ik het idee dat ik van gele M naar gele M kon rijden. In Friesland valt het nog mee, met negen vestigingen van de landelijke 242. Wie in Dokkum of Stavoren trek krijgt in een Bacon Clubhouse Burger of de kinderen wil belonen met een Happy Meal, moet nog een aardig eindje reizen. De overige Friezen kunnen redelijk vlot en van 's morgens vroeg tot 's avonds laat aan een Amerikaans broodje vlees komen. En vanaf Lemmer verdween vorige week, gevoelsmatig, de hoge M niet meer uit beeld.    

Nederland telt nu gemiddeld één McDonald's per 70.000 inwoners. Dit is weinig, vergeleken met de cijfers uit omringende landen. Duitsland heeft één zaak per 54.000 inwoners, het Verenigd Koninkrijk kent één vestiging per 52.000 Britten, en Frankrijk geniet zelfs één per 46.000. België steekt hier, met een eigen historische frietcultuur, behoorlijk bij af met slechts één McDonald's per 157.000 inwoners.

Jan-Willem Grievink, directeur van het Food Service Instituut, verklaart in het Financieele Dagblad de plannen tot uitbreiding in ons land met het ontbreken van serieuze concurrentie. Er is in tegenstelling tot de Amerikaanse thuismarkt hier zakelijk gezien nog volop ruimte. De grootste tegenstrevers in de restaurantmarkt zijn La Place en Van der Valk, en deze twee kunnen met respectievelijk ruim 200 en 68 vestigingen lang niet op tegen het grote McDonald's. Burger King, in de VS samen met Kentucky Fried Chicken de klassieke concurrenten, is met 'slechts' 66 Nederlandse restaurants al helemaal geen concurrent, aldus de deskundige.

Het was een beschamende vertoning

Eerlijk geef ik het toe. Het was een beetje beschamende vertoning, daar in het voormalige Oost-Duitsland.  Met drie motorvrienden reed ik zo'n krap vijftien jaar geleden een rit naar Oostenrijk. Naar goed gebruik volgden we een volstrekt belachelijke route langs de kleinst mogelijke weggetjes, eerst dwars door voormalig West-Duitsland. En omdat we er toch in de buurt waren, ook nog een stuk door v/h de DDR. Tien jaar na de Wende, en dat was te zien.

In alle steden en stadjes waren de westerse multinationals en andere superketens opgerukt. Zelfs in kleinere dorpen hadden Shell en Esso de lokale pomphouders uitgekocht. Dus verbaasde het niet echt dat op een rommelig industrieterrein plotseling die gele M tegen een rode achtergrond opdook – de milieuvriendelijker kleur groen onder de M was toen en daar zeker nog niet nodig. Een luid gejuich klonk uit drie integraalhelmen. Een echte McDonald's, in het verenigde Duitse midden van nergens. ,,Mooi, niet?'' Achter mijn vizier bleef het doodstil. Wat mij betreft was het mooi niet.

Na mijn spontane Bekijken Jullie Het Maar, Mij Niet Gezien op het parkeerterrein kon ik moeilijk meer toegeven dat ik best was te porren voor een bakkie troost en een hamburgertje. Zwager Siebren was zo geschikt om hoofdschuddend me een beker koffie te brengen, die ik in m'n eentje en principieel ernstig bezwaard buiten lekker leegdronk. De andere drie deden zich binnen te goed aan Cheese Burgers, Quarter Pounders en aanverwant voer.

De voor mijn reisgenoten onbegrijpelijke dwarsheid was het logische vervolg van de in familiekring historische uitspraak 'Dat was één keer McDonald's, zijnde de eerste en tevens laatste keer McDonald's'. Dit besluit nam ik op de stoep van een McDonald's in het centrum van Utrecht, weer tien jaar eerder. Een dagje uit met dochterlief, en omdat alles wat leuk is toch altijd weer dat verdraaide educatief element moet krijgen, besloten we tot een bezoek aan de hamburgergigant. Om het eens van binnen te hebben gezien, en geproefd, en alle vooroordelen bevestigd te krijgen. De dochter was al zo welopgevoed dat ze ijverig bevestigde dat ze het niet gezellig vond, en ook echt niet lekker, hè papa, en de houten bankjes te hard, en dat ze blij was dat we er weer uit waren. De schat.

Alles wat Amerikaans was kon niet deugen

En die vooroordelen stamden weer uit mijn overtuiging dat alles wat Amerikaans was, sowieso niet kon deugen, met die schetterende kleuren en plastic glimlachjes en gerechten met veel te veel spaties in de naam. De echte weerzin, zal de psychiater later wellicht nog uit mij peuren, komt doordat ik een kind ben van de jaren zestig en zeventig. Vietnam, Johnson Molenaar want voor Johnson Moordenaar werd je bestraft, Watergate, wapenwedloop en Varkensbaai – voor mij was McDonald's integraal en onlosmakelijk onderdeel van het industrieel-militair complex aan gene zijde van de Atlantische Oceaan.

Het verbaasde in de jaren daarop niet dat de hamburgerketen voortdurend in het nieuws was met pijnlijke berichten over hoe ongezond het allemaal wel niet was, fastfood in het algemeen en die van McDonald's in het bijzonder. Alleen al het bedenken van bekers met zo veel cola vond ik reden voor een trage lijfstraf, bij voorkeur de combinatie van brandmerken, kielhalen en vierendelen, op puur praktische gronden in die volgorde. Gevreesd mag worden dat ik dit bij voorkomende gelegenheden thuis ook zo vaak heb geroepen dat mijn dochter wel wist hoe laat het was, toen ze te Utrecht zo'n zaak werd binnengeduwd.

Grappig: tegelijk met het nieuws over de groeiplannen van McDonald's in Nederland verscheen een even verrassend bericht over de groei van de Nederlanders. Waar bijna de hele wereld langzaam steeds dikker wordt en in rijkere landen overgewicht zo'n 80 procent van de bevolking bedreigt, neemt in Nederland de gemiddele Body Mass Index af. We worden weer dunner. We sporten, joggen en mountainbiken ons suf, eten bewuster dus gezonder, slaan de Mac Chicken uit de MacDrive eens over, en maken die Caesar Salade thuis wel. Lekkerder en goedkoper.

Goed nieuws, zij het niet voor McDonald's. In de VS kampt de keten met moderne fastfooders, die echt anders bewust en gezond bezig zijn. Met de bijbehorende positieve uitstraling waaraan McDonald's nu zo'n twintig jaar hard sleutelt. In dat verdraaide Nederlandje denken de bewonertjes zelf al serieus na over zaken als vleesloze dagen, gifvrije frietpiepers en water uit de kraan in plaats van calorieknallende cola's. En dat dochterlief, eenmaal uit huis, met haar vriendinnen vrolijk McDonald's binnenstapte – ach, ze heeft daarnaast ook heus wel goeie kanten.

Laatst gewijzigd op 08-05-2015 om 10:56 uur