Het nepwonder van Alphen

Bij het ongeluk met twee hijskranen en een brugdeel in Alphen aan den Rijn vielen geen slachtoffers, op een hondje na. In de officiële en sociale media werd deze afloop een wonder genoemd. Tijd om dieper te duiken in dit wonderlijk woordgebruik. Kunnen beren broodjes smeren?

Het leek, in eerste aanleg, een tijdsverschijnsel. Zoals een opmerkelijke of vreemde gang van zaken al weer een jaar of tien 'bizar' wordt genoemd. Door jongeren tot en met veertigers die graag modieus meekakelen om te bewijzen dat ze er nog helemaal bij horen. Maar hun 'bizar' heeft een diepere, emotionele lading gekregen dan het oorspronkelijke 'zonderling'. Een gebeurtenis waar zij 'bizar' aan plakken is wel erg raar, op het absurde af, haast freakachtig. Er hoort ook een mimiek bij, in een mengeling van ongeloof (hoofd stevig schudden) en overtuigingskracht (ogen bijna helemaal dicht knijpen).

Zoiets leek na de klap in Alphen ook het geval met het links en rechts opduikende 'als door een wonder'. De relatief gelukkige afloop vroeg, gezien plaats en tijdstip, kennelijk om iets krachtigers dan 'opmerkelijk', 'curieus' of een andere bedaard adjectief. En dus dook bij onder meer De Telegraaf, het Algemeen Dagblad, de Leeuwarder Courant en RTL Nieuws het wonder op, in stevige letters op de voorpagina of in de bulletins en op de websites.

Dit was geen gevalletje woordontwaarding als verschijnsel van deze tijd. Het wonder als lege verklaring voor iets ogenschijnlijk onverklaarbaars is al zo oud als de weg naar Rome. En in de klassieke journalistiek is het gebruik omstreden. Een nuchtere krant als de Leeuwarder kende in de jaren zestig en zeventig een absoluut verbod, zowel in koppen als tekst, op de vergelijking met een wonder. Behalve natuurlijk op de pagina over geestelijk leven, waar wel meer onzin als alom bekend en vaststaand werd opgetekend.

Het verbod vloeide voort uit de gangbare opvatting binnen allerlei religies, dat een wonder of mirakel het gevolg is van ingrijpen in het universum door een god, engel, geest of heilig verklaarde dode meneer of mevrouw. Wie twijfelt aan het bestaan van bovennatuurlijke krachten zal ook twijfelen aan hun ingrepen op aarde. En een krant, omroep of website is er in principe niet om de klant met twijfels of flauwekul te bestoken. Behalve natuurlijk in het Friesch Dagblad, waar terecht wordt vertrouwd op de goedgelovigheid van het klantenbestand.  

Wijn uit water, de Rabo tuint er niet in

Wonderen zijn gebeurtenissen voor welke geen verklaring vanuit de natuurwetten mogelijk is. En omdat de natuurwetten geen uitzonderingen kennen, zijn wonderen rationeel gezien nonsens. De nonchalante omzetting van water in wijn, het met een enkel armgebaar genezen van verlamde lieden, plotseling netten vol vis binnenhalen na een nacht vergeefs vissen, het is leuk bedacht. Maar de Rabobank zal een bedrijfsplan op deze gronden zuchtend verfrommelen en er niet in tuinen. 

De katholiek die het aardig lijkt om na de dood zalig of heilig te worden verklaard, wacht een nog lastiger route dan de start-upper, die bij de bank zijn uitvinding deponeert waarmee op blote voeten over de golven kan worden gewandeld. Zaligheid vereist één wonder, heiligheid zelfs twee. De gebedsgenezer die op het podium de blinde laat zien en de kreupele zijn wandelstok afpakt, kan evenwel niet naar Rome rennen om ter plekke tot Sint Kwakzalver te worden verheven. Pas na zijn dood moet met getuigen en documentatie worden aangetoond dat in zijn naam wonderen zijn geschied. Gelukkig is de Katholieke Kerk altijd soepeltjes geweest in de omgang met regels, normen en waarden.   

Waarom krijgen zo veel mensen dan na een ernstig incident zoals te Alphen een spontane associatie met een wonder? Omdat er, zoals gebruikelijk bij wonderen, geen snelle, eenduidige verklaring kan worden bedacht of gegeven. Het centrum van een drukke stad, een mooie zomerdag, winkels, verkeer, en daar komen 190 ton aan brugdek plus 400-tons en 650-tons telescoopkranen uit de lucht vallen. Toch is de echte verklaring voor deze keer nul menselijke slachtoffers best te achterhalen. 

Een puur toevallige en gelukkige samenloop

Vraag alle bewoners van de getroffen panden waar zij op dat moment waren en waarom, prijs de winkelier die zijn clientèle naar buiten joeg om zijn reactiesnelheid, informeer bij de fietsers en voetgangers waarom zij niet tien seconden eerder op die plek passeerden. En stel vast dat de geknielde stratenmaker op de stoep behoorlijk sloom reageerde, maar gelukkig wel de goede kant op scharrelde. Samenvattend: een puur toevallige en in deze situatie gelukkige samenloop van omstandigheden. 

Maar toeval is iets heel anders dan een wonder. Toeval past binnen de natuurwetten, en kan door de volhardende wetenschapper worden herhaald. Toegegeven: op de voorpagina bekt het voor geen meter, in chocoladeletters, 'Brugdek Stort Op Centrum, Toevallig Gisteren Geen Slachtoffers'.

Dan nog die beren. De persoon die op enig moment twee beren broodjes zag smeren, was aantoonbaar niet goed bij zijn hoofd. Het is heel wel mogelijk dat die beren inderdaad broodjes smeerden. Het zijn tamelijk intelligente beesten en als je ze vaak en hard genoeg met een stang prikt, kun je ze van alles leren, is in menig circus bewezen. Het kan ook toeval zijn geweest. De ene beer stond wat dommig met twee broodjes, de andere had een mes in een botervlootje gevonden, en zo klooiden ze samen wat aan.

Maar de waarnemer gelooft in wonderen, zelfs in opperwonderen die nog boven gewone wonderen staan, en hij lacht een wezenloos hi-hi-hi, ha-ha-ha. Staat er bij en kijkt er naar, in plaats van even z'n smartphone te pakken en een videootje te schieten. Zo'n klungel had in Alphen volkomen verdiend een brugdek op z'n harses gekregen.

En tot slot iets wonderlijks. In de Hooftstraat waar kranen en brugdek op terecht kwamen, is op nummer 31 een winkel in meubelen en beddengoed gevestigd. De zaak heet Het Wonder van Alphen. Dat is toch bizar!!!

Laatst gewijzigd op 07-08-2015 om 09:55 uur