Friesland in greep van ijzel; in 1966 was het erg

IJzel heeft Friesland in zijn greep. Code oranje en rood, waarschuwen de meteorologen van het KNMI. Ofwel extreem weer. Het is buiten spekglad met ongelukken op de wegen tot gevolg.

Het is door ijzel verraderlijk glad, ondanks het strooien van zout. Volgens de VerkeersInformatieDienst (VID) regende het maandag ongelukken en dinsdag was het opnieuw raak. De situatie was slecht op de A32 van Steenwijk naar Leeuwarden en op de A7 tussen Sneek en Drachten. 

Rijkswaterstaat geeft het dringende advies niet de weg op te gaan, ook niet als het moet. Automobilisten gaan glijdend over de verraderlijke wegen. Op de A7 bij Uitwellingerga raakte een vrachtwagen van de weg.

Ook thuis bij de warme kachel merken mensen dat het extreem weer is. Door ijzel ‘dansen' de draden van het hoogspanningsnet en slaan tegen elkaar aan. Daardoor zijn er af en toe stroomdipjes. 

Treinen en busvervoer viel op plaatsen uit. Scholen en instellingen bleven op dinsdag gesloten. 

Ergste ijzel in 1966

Het kan haast geen toeval zijn. Precies vijftig jaar gelden ging Friesland gebukt onder de ergste ijzel in de historie. Bijna twee weken lang was er ontwrichting in februari 1966. In sommige dorpen was de elektriciteit uitgevallen, het wegverkeer lag vrijwel stil, de busdiensten waren gestaakt. 

Er kwamen zelfs bulldozers aan te pas om wegen vrij te maken. Ze waren versperd geraakt door afgeknapte, zwaar beijzelde boomtakken. De weg tussen Sneek en Raerd bijvoorbeeld was hierdoor levensgevaarlijk geworden.

Barre boel

Het was chaos. Vanaf 7 februari 1966 hielden ijzel en sneeuw Friesland en Groningen twaalf dagen in gijzeling. Zo’n 25 millimeter neerslag maakte er een barre boel van met alle ontwrichtende gevolgen die te bedenken waren. Het leger werd ingezet om te helpen. Ruim vijftig militairen assisteerden bij herstelwerkzaamheden.

Een groot deel van de bedrijven moest improviseren. De helft van het personeel van Condensfabriek, Koopmans Meel en Electro Blikfabriek lukte het in de eerste dagen niet om van buiten de stad in Leeuwarden te komen. 

Elektriciteitsmast geknakt

In Sneek begon de ellende met het knakken van de top van de elektriciteitsmast bij het PEB-station. Het provinciaal elektriciteitsbedrijf moest alle zeilen bijzetten om de stroomvoorziening in de benen te houden. 

Maar het regende draadbreuken. Het bovengrondse elektriciteitsnet bezweek op veel plaatsen door de ijzel. Ook de bovengrondse telefoonlijnen hielden het niet. Op veel plaatsen namen de zwaar beijzelde draden de palen in hun val mee. Het PEB riep de bevolking op om het stroomverbruik zoveel mogelijk te beperken.

Gedoopt in ijzel

Voor de reparatieploegen was het bikkelen. De monteurs konden vanwege de ijzel amper in de masten. Nog voor ze boven waren, waren ze al zo door ijzel overdekt dat ze snel naar beneden moesten om ongelukken te voorkomen.  

Een snijdende storm met sneeuw maakte het daarna nog erger. Deze isoleerde veel dorpen van de buitenwereld. Het werden koude nachten met zelfs 22 graden vorst in Groningen. Pas op 19 februari sloeg het weer om met dooi.

Herhaling in 1987

Een herhaling van extreem ijzelweer was er in het vroege voorjaar van 1987.  In achttien uur tijd viel er 25 tot 35 millimeter regen bij temperaturen onder het vriespunt. Ook toen waren wegen onbegaanbaar. En in de natuur hadden de bomen zwaar te lijden onder de ijsmassa.

Dat de natuur van slag was, dat was al bekend. Het jonge groen was in de winter van 2015/2016 al aan het ontluiken. De futen al aan het broeden. Deze winterse aanval maakt daaraan voorlopig een einde.

Laatst gewijzigd op 04-01-2016 om 17:46 uur