De natte Europa-droom van de FNP 

De Fryske Nasjonale Partij is dol op een verenigd Europa. Zo dol, dat het klaar wil zijn voor de discussie over een geheel onafhankelijk Friesland, mocht Nederland ooit per referendum besluiten uit de Europese Unie te stappen. Geniet van een potje raaskallen door prominent FNP'er Sybren Posthumus. 

Hoeveel draagt elke Fries financieel bij aan de Europese Unie? En hoeveel krijgt elke Fries financieel terug van de EU? Of het dagelijks bestuur van de provincie dit even wil uitrekenen, over een periode van de afgelopen tien of twintig jaar. Dit is samengevat wat de statenfractie van de FNP schriftelijk vraagt aan het college van gedeputeerden. De aanleiding vormde de uitslag van het referendum in het Verenigd Koninkrijk, waarbij de Britten kozen voor het verlaten van de EU. 

Bij de vragen wordt toegelicht dat het belangrijk is om de feiten helder voor ogen te houden, in de huidige discussie over de toekomst van de EU. Daarom willen de Fryske nasjonalen op papier het netto financieel belang zien van de unie voor Friesland. Aan de opbrengstkant wordt alvast verwezen naar Europese fondsen, investeringen en subsidies waar dit gewest van profiteert. En oja, welke majeure projecten zijn in de verstreken decennia allemaal met Europees geld betaald? 

Wat Friesland binnenhaalde aan gelden wordt nog een heel gepuzzel. Maar misschien heeft een ambtenaar op het Provinsjehûs het keurig bijgehouden in een Excel-sheet, sinds 1996, die hij probleemloos kan printen. Wat elke burger hier heeft afgedragen valt in zestien seconden te berekenen. Den Haag stort jaarlijks zo'n €4,7 miljard op de Brusselse rekening. Omdat provincies en gemeenten zelf niks overboeken naar de EU, komt de afdracht voor Friesland neer op €179 miljoen, wat per Fries €277 is.     

De FNP rekent op een netto Fries voordeel 

De FNP rekent erop dat er gemiddeld per Fries meer is binnengekomen dan hij heeft bijgedragen. In een vraaggesprek voor Omrop Fryslân sprak FNP-statenlid Sybren Posthumus consequent over 'de netto foardielen' van de EU voor Friesland. Ook op de FNP-website legt hij uit dat het financiële belang van deze provincie bij de Europese Unie groot is. ,,Denk alleen maar aan de export van €5 miljard en de tienduizenden banen die daarmee annex zijn.'' 

En passant meldt Posthumus even dat Friesland in het algemeen pro-Europa is: de meerderheid van de bevolking wil niet uit de EU stappen. Waar hij deze stelling op baseert blijft vaag. Ik ken geen recente peilingen over de Friese houding over een Nexit. In het Verenigd Koninkrijk werd door verstandige lieden ook verondersteld dat een Brexit wel zou overwaaien. Tot de laatste stemmen waren geteld. Waarschijnlijk zit Posthumus er niet ver naast. Maar dat moet tezijnertijd nog blijken – zie de Britten. 

De FNP koerst, met alle veronderstellingen, aan op een krachtig Fries 'njet', sorry, 'net', tegen een eventuele Nexit. Maar dit wordt niet hardop gezegd. Formeel moeten eerst de bedragen bruto-netto op de statenstoelen liggen. Daarna kan de partij de boer op, in de discussie, met harde voordelen. We betalen wel per Fries elk jaar een kleine driehonderd euro, maar we krijgen er per persoon, ik noem maar wat, vierhonderd voor terug. Applaus in de bovenzaaltjes.    

Opnieuw een flinke hap meel 

En dan? De reporter van Omrop Fryslân vroeg zinnig door. Als de rest van het land per referendum uit de EU stapt, wil Friesland dan zelfstandig verder? Vergelijkbaar met de Schotten, die nu een volksraadpleging  voorbereiden over vertrek uit het Verenigd Koninkrijk? Nou, eh, dat zijn speculaties, hield de FNP'er af. De partij wil gewoon klaar zijn voor de discussie. De verslaggever hield vol. Opnieuw nam Posthumus een flinke hap meel. Want er zijn, zei hij, natuurlijk wel overeenkomsten tussen Schotland en Friesland. En hij noemde een paar nikszeggende. 

Jaha. Helaas bleef het belangrijkste verschil onbesproken. Schotland kan zich daadwerkelijk afscheiden van het grote geheel, als constituerend lid van de soevereine staat die het Verenigd Koninkrijk is. Dit is zo in de grondwet vastgelegd. Na een referendum kunnen uittreding en een zelfstandig lidmaatschap van de EU volgen. Net als in Wales en Noord-Ierland. Dan krimpt het koninkrijk tot Engeland, als enig overblijvend lid van de soevereine staat. 

Laat dit nu in Nederland net even anders liggen. Friesland kan zich niet onafhankelijk verklaren, anders dan door dappere afsluiting van de hele provinciegrens met hooivorken en pikhaken. Hoe fijn of vervelend de Europese Unie ook is voor de portemonnee van de Friezen, het maakt in de EU-discussie totaal niks uit. Dus is de FNP een flauwekul-debat gestart. Na een nachtje natte zelfstandigheidsdromen. Welaan, sympathieke Frysk-nasjonale EU-aanhangers: welterusten en droom lekker verder. Maar val ons er niet mee lastig. 

Laatst gewijzigd op 08-07-2016 om 15:46 uur