Prins at zijn eerste aardappel in Leeuwarden

In het gedenkjaar van prinses Maria Louise wordt ook haar drankzuchtige tuinman uit de vergetelheid gehaald. Terecht. Want Johann Hermann Knoop schotelde prins Willem IV als eerste een aardappel voor.

Het was om precies te zijn op 13 december 1742. Op die dag aten Maria Louise, Marijkemeu, en haar prins Willem IV hun eerste gekookte aardappel. In Leeuwarden, tijdens het middagmaal.

Hun Duitse tuinman Knoop hield van nieuwe dingen. Hij experimenteerde met de teelt van aardappelen die via Joure en Sint Annaparochie tot hem waren gekomen.

Dat zat zo.

Jonkheer Vegelin uit Joure bracht de allereerste aardappels naar Friesland, in 1736 of 1737, na een reis naar Ierland. Hij pootte ze op Heremastate. Van de eerste oogst kreeg grietman Van Haren in Sint Annaparochie er een paar. Diens botanicus David Meese deelde zijn aardappels weer uit aan Johann Knoop.

In 1742 waren de piepers blijkbaar goed genoeg om ze te bereiden voor het prinselijk paar. Knoop schreef alles op.

Mr. Jacobus Scheltema haalt het aardappelmaal aan in zijn ‘Geschiedenis van de dagelijkse kost in burger huishoudingen’. ,,Knoop heeft de voortplanting (van de aardappel) met ijver bevorderd en hij heeft zelf opgeteekend, dat hij de aardappel voor het eerst op de tafel van de Vorstin heeft bezorgd, op den 13 December 1742, op den dag, dat Prins Willem IV en deszelfs gemalin bij haar het middagmaal namen.’’

Prinses Maria Louise had tuinman Knoop in de jaren dertig vanuit Kassel naar haar Leeuwarder buitenplaats Mariënburg gebracht. Knoop was een goede vakman, hij werkte ook aan de Prinsentuin, maar hij was niet volmaakt gelukkig. In 1749 ontsloeg Maria Louise hem vanwege drankzucht.

Hij werd wiskundeleraar en schreef naderhand wel twintig boeken om in zijn levensonderhoud te voorzien. De aardappel liet hem nooit los. In 1769 kwam hij met een ‘Beschryving van de Aard-appels’. Er waren destijds twee soorten; witte en rode.

Met boeken over fruit werd Knoop landelijk bekend. In 1758 verscheen Pomologia, met beschrijvingen en plaatjes van allemaal soorten appels en peren. Later volgden nog Fructologia (1763, over vruchtbomen) en Dendrologia (1763, over heesters en boomsoorten).

Knoops aardappelmaal van 13 december 1742 is slechts een voetnoot in de geschiedenis.

Hij stierf in 1768. In armoede.

Laatst gewijzigd op 13-04-2015 om 18:28 uur