De verstilde schilder Jan Mankes in nieuw museum

Het nieuwe Museum More in Gorssel heeft een van de grootste collecties van Jan Mankes. De schilder is een grote trekker voor het museum, net zoals bij museum Belvédère in Oranjewoud.

De directie van het nieuwe museum More gokte bij het begin op zo'n 50.000 bezoekers in een jaar tijd. Maar na vier maanden tijd zit het museum al op dit aantal. De toeloop is boven verwachting. Artistiek directeur Ype Koopmans verwacht nog veel meer toeloop. De herfst en de winter zijn voor musea nog betere seizoenen.

Gorssel, een dorp van vierduizend inwoners dat welvaart uitstraalt, ligt tussen Deventer en Zutphen. Aan het begin van de zomer van 2015 werd hier op 2 juni in het oude gemeentehuis het Museum More geopend, het grootste museum voor Nederlands Modern Realisme. Daar is de kunstcollectie ondergebracht van industrieel Hans Melchers: geschat vermogen bijna €2 miljard, grotendeels verdiend in de chemie.

Tweehonderd werken

Het museum toont een selectie van ruim tweehonderd werken van toonaangevende Nederlandse realisten van de afgelopen honderd jaar, kunstenaars als Carel Willink, Pyke Koch, Charley Toorop en vele anderen. De eerste Friese connectie die opkomt is die met Dirk Scheringa.

In 2012 kocht Melchers het Nederlandse deel van de collectie van Scheringa's Museum voor Realisme dat was gevestigd in een oude huishoudschool in het Noordhollandse Spanbroek. Tegen de tijd dat die collectie naar een pompeus nieuw gebouw zou verhuizen, was het op list gebouwde sprookje Scheringa voorbij en ontpopte de Achterhoeker Melchers zich als de nieuwe mecenas.

Dan is daar ook de connectie met Jan Mankes. Zodra je het museum inloopt treed je het Mankes-kabinet binnen en sta je oog in oog met een verzameling indrukwekkende schilderijen van de man die tussen 1909 en 1915 zijn meest kunstzinnige periode beleefde in Het Meer en De Knipe onder de rook van Heerenveen. Het toeval wil dat 15 augustus de geboortedag (Meppel, 1889) is van de schilder wiens werk verwantschap oproept met Johannes Vermeer, Carel Fabritius, Hans Holbein en de Vlaamse Primitieven.

Fans van Mankes

,,We merken nu al dat veel bezoekers fan zijn van Mankes'', zegt woordvoerder Ellen van Slagmaat van het museum. ,,Dat merken we bij voorbeeld aan de boodschappen en recensies die ze achterlaten en aan de ansichtkaarten van zijn werk. Die verkopen heel goed. We hebben dan ook het vermoeden dat we veel bezoekers uit Friesland krijgen.''

Museum More heeft een van de grootste Mankes-collecties. Tot de doeken die er te bewonderen zijn, zestien in totaal, horen: 'Glas met lelie', 'Dood snipje', een jongens- en een zelfportret, 'Avondschemering' en 'Bomenrij' (Woudsterweg), 'Dwergasters in kannetje', 'Vader voor het Meer', 'Grote uil op scherm', de gemberpot met chrysanten en met dopheide, 'Witte haan', het stilleven met buffelschedel en de 'Judaspenningen in een Japanse vaas'.

Jan Worst

Naast Mankes hangen er ook drie doeken van Jan Worst (Heerenveen, 1953): The generous friend, The brothers en After virtue. De neo-realist Worst verzamelt fragmenten uit verschillende werkelijkheden. Hij haalt en knipt wat hem aanspreekt uit folders met badmode, catalogi met antieke meubels en gobelins, reproducties van oude en jongere kunst, die hij naschildert. Zijn sprekende en kleurrijke werk vormt een fraai slotstuk van de permanente collectie en een compleet contrast met het werk van Mankes, die wel Hollands meest verstilde schilder wordt genoemd.

En dat alles is te zien in een gebouw dat is ontworpen door Hans van Heeswijk, die eerder verantwoordelijk was voor de verbouwing van het Mauritshuis in Den Haag en de Hermitage in Amsterdam. Om met de kunstenaar Sjoerd de Vries te spreken: ,,Ja meneer, daarvoor hoeft u niet naar het buitenland."

Laatst gewijzigd op 29-09-2015 om 21:30 uur