Oude scherven bewijs voor nieuwe topstukken museum Princessehof

Keramiekmuseum Princessehof is op 2 december weer open voor publiek. Met twee Amsterdamse vazen van rond 1755 als nieuwe pronkstukken.

De Friezen zijn de Hollanders net even te slim af geweest. Zeldzaam aardewerk uit de Amsterdamse fabriek van Ary Blankers is in Londen gekocht om te pronken in het Keramiekmuseum Princessehof. Het zijn spectaculaire, opengewerkte vazen van bijna 50 centimeter hoog.

,,Ik tink dat se by it Rijksmuseum wol jaloersk binne’’, zegt voorzitter Lourens Oldersma van de Ottema-Kingma Stichting (OKS) over de bijzondere aankoop. Een waardevolle tip zette het bestuur al in 2016 op het spoor van de twee vazen die zijn gemaakt bij de Amsterdamse plateelbakkerij Blankenburg. Begin 2017 werd de aankoop bezegeld.

Cadeau

De voldoening is groot, het bestuur wilde het wel van de Oldehove schreeuwen, maar het is bijna een jaar stil gehouden om nu de opening van museum Princessehof luister bij te zetten. De vazen zijn door de Ottema-Kingma Stichting in bruikleen gegeven aan Princessehof. Ze zijn het cadeau ter gelegenheid van het eeuwfeest dit jaar. Tijdens het jaarlijkse OKS-symposium in Leeuwarden heeft voorzitter Oldersma het cadeau aangeboden. Vanaf de opening op 2 december zijn ze te bewonderen.

Over een nacht ijs zijn ze bij de stichting zeker niet gegaan. Want voordat er enkele honderdduizenden euro’s worden neergeteld voor twee vazen, moet er absolute zekerheid bestaan dat het zeldzame topstukken uit de aardewerkfabriek Blankenburg betreft. De fabriek heeft maar kort bestaan. Rond 1755 begint Ary Blankers in Amsterdam, maar al in december 1759 is hij failliet.

Het is eigenlijk een wonder dat er nog uit deze aardewerkfabriek afkomstige topstukken bestaan. Het Rijksmuseum heeft een paar en in 2010 heeft de Ottema-Kingma Stichting drie polychrome plastiekjes weten te verwerven: een mand met kwetsen en twee objecten in de vorm van muiltjes.

Scherven

Oude scherven hebben geholpen bij het bewijs. Deze zijn jaren her gevonden op de plek waar in Amsterdam de plateelbakkerij van Ary Blankers heeft gestaan. De archeologische vondsten liggen in depot en zijn door deskundigen minutieus vergeleken met de vazen die in Londen geveild zouden worden. ,,Doe wienen we wis’’, zegt Oldersma.

De vazen zijn een mooie aanvulling op de collectie van Princessehof. Criteria voor het cadeau waren dat ,,het van uitzonderlijke klasse zou moeten zijn en dat het moet passen binnen de vernieuwde opstelling van het museum’’. Het OKS-bestuur is in zijn nopjes, want de vazen ,,vertegenwoordigen een ongekend voorbeeld van Nederlands aardewerk en weten in hun stijl internationale verbindingen te leggen’’.

De vazen zijn heel fantasievol gedecoreerd met bladeren en vruchten, terwijl de deksels bestaan uit nestjes vol met vogeltjes die reikhalzend lijken uit te kijken naar voedsel dat wordt aangevlogen. In hun haast on-Hollandse uitbundigheid zijn de vazen een prachtige uiting van het Rococo. De eer voor het kunstige aardewerk komt overigens niet Blankers, maar zijn ‘kunstenaar’ Tusnig toe. Deze is in die jaren verantwoordelijk voor de productie.

Nanne Ottema

In 2017 is het honderd jaar geleden dat de Leeuwarder notaris Nanne Ottema de deuren opent van museum Princessehof. Hij is dan de conservator van zijn eigen verzameling keramiek en van die van de eigenzinnige reizend verzamelaar Anne Tjibbes van der Meulen uit Burgum.

Het erfgoed van Ottema is na zijn overlijden en van diens vrouw Grietje Kingma ondergebracht in de Ottema-Kingma Stichting. Deze stichting zet het werk van de kunstminnende notaris voort door aankopen te doen die in bruikleen worden gegeven voor de collectie van het keramiekmuseum in het bijzonder, maar ook voor andere Friese musea. De stichting beschikt over meer dan dertigduizend objecten, van keramiek tot schilderijen.

Nieuwe presentatie

Keramiekmuseum Princessehof in Leeuwarden heeft bij de viering van het eeuwfeest een volledig nieuwe presentatie van de vaste collectie op de eerste verdieping. Het gaat daarbij onder andere om een belangrijke verzameling Chinees porselein, Delfts Blauw en Nederlandse art-nouveau- en art-decokeramiek. Vast onderdeel is ook de collectie van 48 iconische KLM-huisjes van Delfts Blauw die al sinds de jaren vijftig immens populair zijn.

Naast de vaste collectie heeft het museum plaats voor vier exposities met hedendaags keramiek: de tentoonstelling In Motion, met grote hedendaagse keramische installaties uit Oost en West. Te zien zijn een levensgrote inktvis in een plas inkt en een bad met tientallen porseleinen schalen dat oplicht in een donkere ruimte. In andere zalen zijn een nieuwe editie van EKWC@Princessehof met Caroline Coolen en twee exposities met nieuw werk van kunstenaar Johan Tahon en van ontwerper Floris Wubben.

Sinds 9 oktober 2017 is het museum vanwege de verbouwing gesloten geweest. Het voormalige verblijf van prinses Maria Louise (Marijke Muoi) is gerestaureerd en daarnaast zijn entree, winkel, kassagebied, theesalon en tuin compleet vernieuwd. Er is weinig authentieks uit de tijd dat Marijke Muoi het als hof bewoonde, weet professor Johan de Haan. Maar de historische context is er wel. Daarin past de collectie keramiek van het enige rijksmuseum in het Noorden uitstekend. 

Laatst gewijzigd op 27-11-2017 om 18:43 uur