Friesland is aan zet voor beperking CO2

De Nederlandse staat doet veel te weinig om het klimaatprobleem te verminderen. In plaats van met 17 procent moet de uitstoot van broeikasgassen met 25 procent terug in 2020. Friesland kan niet achterover leunen. Het klimaatakkoord van Parijs verplicht.

Friesland telt weinig energie-intensieve bedrijven. Bovendien levert de provincie al een deel van de gevraagde hernieuwbare energie. De intensiteit van het verkeer in Friesland is relatief beperkt, als we het vergelijken met die in de Randstad. Dit mag blijken uit de ook weer relatief goede luchtkwaliteit in dit deel van Nederland. 

De afgesproken forse reductie betekent nogal wat voor een land dat sterk leunt op fossiele brandstoffen en een energie-intensieve industrie. Kan de provincie Friesland echter achteroverleunen en de beschuldigende vinger richting de rest van Nederland wijzen?

Nou nee, het aantal gereden kilometers per inwoner in Friesland is relatief hoog. Dat hangt samen met de dunbevolktheid van de provincie en het ontbreken van een goed openbaar vervoernet. De provinciale en lokale overheden doen er weinig aan de inwoners tot minder uitstoot veroorzakend mobiliteit te bewegen. Integendeel de wegenbouwlobby krijgt het keer op keer voor elkaar meer asfalt in deze provincie te realiseren. En meer asfalt is in ieder geval geen stimulans om minder CO2-veroorzakende kilometers te maken.

Melkveestapel

Een pijnpunt is de Friese melkveestapel. Die zou om de Friese CO2-uitstoot fiks te verminderen moeten inkrimpen. Melkkoeien produceren door hun hoge productie veel methaangas en dit is een veel intensiever broeikasgas dan CO2. Omgerekend is methaan een honderd maal ernstiger broeikas dan CO2. Hoewel in hoeveelheid minder dan de CO2-uitstoot benadert methaanuitstoot deze meest genoemde oorzaak van de klimaatopwarming en komt op een stevige tweede plaats.

Helaas is hier ook weer geen sprake van overheidsbeleid om de uitstoot terug te brengen. Er wordt de melkveehouders geen strobreed in de weg gelegd nu die een spurt hebben ingezet om hun productie te verhogen. Meer koeien, hogere productie en nog meer methaangas. Met hoeveel de veestapel juist zou moeten krimpen om de nationale doelstelling van 25 procent minder broeikasgassen te halen vraagt een berekening, die bijvoorbeeld TNO zou kunnen doen. 

Dit instituut heeft de uitstoot van de melkveestapel al eens onder de loep genomen. Het kwam toen tot nogal verontrustende uitkomsten. De LTO-lobby wist die snel onder het tapijt te schoffelen, onder andere met de belofte dat ook boeren aan beperking van de uitstoot zouden werken. Daarbij willen boeren nog wel eens wijzen op het CO2-opnemende gras. Dat is inderdaad een bijdrage aan de gewenste uitkomst, ware het niet dat een deel hiervan te niet wordt gedaan door het scheuren van grasland ten behoeve van maïsteelt of een nog sneller groeiende grasmat.

Toename methaanuitstoot

Er is in ieder geval geen enkel signaal dat de methaanuitstoot van de melkveehouderij aan banden wordt gelegd. Je hoeft geen rekenwonder te zijn  om ervan uit te gaan, dat die nog wel flink zal toenemen de komende jaren met een voorspelde melkproductieverhoging van 20 tot 30 procent. En dan is het goed nog even in gedachte te nemen, dat methaan honderd maal zwaarder telt als broeikasgas dan CO2.

Natuurlijk werkt ook Friesland aan duurzame energie, maar in veel gevallen juist ook tegen de ontwikkeling ervan. Leuk natuurlijk de bijdrage aan de blauwe energie in de Afsluitdijk, maar naar kritiek dat dit letterlijk een druppel op de gloeiende plaat is, wordt niet geluisterd. Wel naar belangengroepen die zich keren tegen de plaatsing van windmolens op land en in het IJsselmeer. Om aan de door de nationale overheid opgelegde inspanning op dit gebied te tegemoet te komen zal er nog heel wat moeten gebeuren.

Rem op landbouw

Ook Friesland zal niet ontkomen aan een grotere inspanning om de uitstoot van broeikasgassen te beperken. Dat betekent echt meer windmolens en niet alleen in het IJsselmeer. Ook op land zal er een tandje bij moeten. Het huidige boervriendelijke college van gedeputeerde staten zal een omslag moeten maken om de uitstoot van de landbouw terug te dringen. In plaats van het faciliteren van groei van boerenbedrijven moet er juist een rem op komen.

De methaanuitstotende activiteiten in het veenweidegebied zullen steviger aangepakt moeten worden. Want hier komt veel methaan vrij uit de grond door de inklinking en de vrij intensieve melkveehouderij die ook nog eens meer maïs wil verbouwen. 

De provinciale overheid moet het oor minder te luisteren leggen naar de wegenbouwlobby en juist inzetten op milieuvriendelijker mobiliteit. Het is niet nodig dat de hele provincie doorsneden wordt door vierbaanswegen. Zo groot zijn de afstanden hier niet. 

Op het gebied van woningbouw zullen de overheden nog duurzamer bouw moeten stimuleren en – dit is een gevoelig punt – zeker niet helpen de krimp in dunbevolkte gebieden tegen te gaan. Juist concentratie van de bewoning in grotere kernen vermindert de mobiliteitsbehoefte.

Bijdrage bedrijven

Een zware inspanning? Een klap voor de Friese economie? De vrijheid van de Friese burger aan banden gelegd? Dat zou wel eens kunnen meevallen. Friesland telt nu al bedrijven en instellingen die hun bijdrage leveren aan duurzame ontwikkelingen. 

Wetsus en de watercampus zijn hiervan goede voorbeelden. En natuurlijk een bedrijf als Paques in Balk. De Leeuwarder zuivelcampus zou omgebouwd moeten worden tot een onderzoeksinstelling voor een duurzamer veehouderij. Nu lijkt het vooral een instelling voor stimulans van hogere melkproductie. 

Proeftuin

Misschien is Friesland wel uitermate geschikt als proeftuin voor een duurzame toekomst. Hetgeen de hele bevolking ten goede zou komen. Meer werkgelegenheid zonder milieuaantasting in een aangenamer landschap, wie kan daar nu tegen zijn? De uitspraak van de rechter zal Friesland ook dwingen die kant uit te werken. Het is dan slimmer zelf het heft in handen te nemen.

Laatst gewijzigd op 15-12-2015 om 12:02 uur