Te veel dioxines uit pijp Harlinger afvaloven 

Omrin, provincie en gemeente Harlingen zijn verrast door de hoge uitstoot van dioxines uit de Reststoffen Energiecentrale (REC) in Harlingen. Zelfs tegenstanders, verenigd in Stichting Afvaloven Nee, zijn verbaasd.  

Bij de maandelijkse metingen in oktober zijn er veel te hoge concentraties dioxines uit de schoorsteenpijp van de Reststoffen Energiecentrale (REC) in Harlingen vrijgekomen. De uitstoot wordt sinds kort elke maand gemeten. Voorheen gebeurde dit om het half jaar. De provincie en de gemeente Harlingen zijn geschrokken van de uitkomst. Wat kan de oorzaak van de verhoogde concentratie zijn? Want de metingen van augustus, september en november gaven geen afwijkingen.

Directeur John Vernooij van Omrin is verrast door de hoge dioxinewaardes. ,,Deze verhoogde concentratie hadden we niet verwacht. We zijn zeer geïnteresseerd in de oorzaak.” Mogelijk is er een fout in het laboratorium gemaakt, stelt hij. ,,Wij willen de oorzaak van deze piek weten.” Ook kan sprake zijn van een storing. De REC mag maximaal 60 storingsuren per jaar hebben. Tot nog toe waren het er dit jaar 20, aldus Vernooij. Hij beklemtoont dat een storing niet betekent dat er dan dioxines vrijkomen.  

Grasmonsters

De provincie kondigde direct aan dat er grasmonsters worden genomen in de omgeving van de REC. Door roetdeeltjes kunnen dioxines namelijk neerslaan op gras. De GGD Fryslân liet weten dat de volksgezondheid niet in gevaar is geweest. Een tijdelijke overschrijding van een norm betekent niet dat er een groot risico bestaat op gezondheidsschade. 

Verbaasd

Sikke Jellema van Afvaloven Nee is ook verbaasd over de hoge dioxinewaarden. ,,Al hadden we dit altijd al gedacht. Aan de andere kant: als je een jaar gaat meten verwacht je dat Omrin zijn best zal doen om binnen de uitstootnorm te blijven. Dat dit niet is gelukt is zorgelijk. Dat betekent dat, toen er nog niet elke maand werd gemeten, er ook hoge concentraties kunnen zijn vrijgekomen.”

Daarom wil hij dat de maandmetingen gehandhaafd blijven zolang de REC in bedrijf is. ,,Dus niet een jaar, zoals is afgesproken, maar tot in lengte van jaren. Na een paar maanden meten is het nu al mis. Na een jaar zal Omrin minder zijn best hoeven doen en dan moet je er maar vertrouwen in hebben dat ze beneden de uitstootnormen blijven. Dat vertrouwen hebben we niet. Zeker niet zolang Omrin weigert de exacte gegevens over uitstoot en verbrandingstemperatuur vrij te geven.” Een groot geschilpunt tussen Afvaloven Nee en Omrin zijn deze meetgegevens (T-3000 in jargon). Omrin hoeft die wettelijk gezien niet openbaar te maken en weigert dit om die reden dan ook. 

Omstreden

De afvaloven aan de Waddenkust is van meet af aan omstreden. Zet je wel een fabriekspijp aan de rand van een stukje Werelderfgoed? Tegenstanders van het eerste uur snapten er weinig van. Veel Harlingers zagen een afvaloven niet zitten. Herfst 2009 gingen er een kleine duizend de straat op om te protesteren tegen de bouw. Milieuprofessor Lucas Reijnders noemde de REC daar ,,een massavernietigingswapen tegen kunststoffen”.  

In Harlingen werd zelfs een politieke partij (Frisse Wind) opgericht om het tij te keren. Zonder succes. De REC ging open in 2011. Hij behoort tot de schoonste en meest efficiënte van Nederland, onderstrepen afvalverwerker Omrin en de provincie keer op keer. De energie van de afvaloven wordt benut door de nabijgelegen zoutfabriek Frisia. En dat levert een fikse besparing op aan aardgas. Bovendien stootte Frisia dankzij de energie van de REC 130.000 ton CO2 per jaar minder uit. Een milieuvriendelijke, hightech-verbrandingsinstallatie dus. 

Rechtszaak

De Stichting Afvaloven Nee spant menig rechtszaak aan: de milieuvergunning zou niet deugen, de pijp was te kort, er zou illegaal gebouwd zijn. In 2010 vernietigde de Raad van State inderdaad de eerste milieuvergunning. De tweede die de provincie nog hetzelfde jaar verstrekte bleek wel in orde. 

Er waren talloze incidenten. In 2012 legde de rechter Omrin een boete van €2000 op wegens schending van de meldingsplicht. Er was in 2011 verzuimd een gele rookgaswolk met verhoogde emissies zoutzuur, waterstoffluoride en zwaveldioxide te melden bij de provincie. Omrin vond dat melden onnodig was, omdat de REC nog in de opstartfase zat. Inregelen is iets anders dan een regulier bedrijfsproces, betoogde men. De rechter oordeelde anders.  

Dat er fouten waren gemaakt werd duidelijk in 2013:  de Noordelijke Rekenkamer oordeelde dat de provincie Fryslân bij het proces van vergunningverlening tussen 2006 en 2009 onzorgvuldig had gehandeld. Er was te weinig oog geweest voor de belangen van burgers en voor natuur- en milieuaspecten. Gedeputeerde Sietske Poepjes (CDA) trok het boetekleed aan en sprak van “een smet op het blazoen.” 

Dioxine-eieren

De REC bleef de gemoederen bezighouden. In 2013 was er commotie over “dioxine-eieren”. In eieren van enkele particulieren rondom Harlingen werden te hoge gehaltes dioxine aangetroffen. Was er een relatie met de REC? Er werd een vervolgonderzoek uitgevoerd door RIKILT Wageningen, RIVM, de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en een aantal GGD’s. Hieruit bleek dat gehaltes in kippeneieren van hobbyboeren elders in het land even hoge concentraties dioxine bevatten. Een verband met de REC was er niet.  

In 2014 besloten provincie en gemeente dat er een groot onderzoek naar de luchtkwaliteit moest komen. Dit om de onrust onder de bevolking weg te nemen. Dit onderzoek is overigens nog steeds niet van de grond gekomen. In juni dit jaar beschuldigde Stichting Afvaloven Nee Omrin ervan dat er bij de herstart van de oven na een renovatie ook al dioxines zouden zijn vrijgekomen. Volgens Omrin en de provincie was hier echter geen sprake van.  

Laatst gewijzigd op 23-12-2015 om 15:53 uur