Foto: Veenstaking in Beets in 1890.

Waarden van arbeid

Stakingen, ze zijn niet meer het machtsmiddel van eertijds. Vijfduizend stakende veenarbeiders in Beets in 1890. Het kan niet meer.

Door Bert de Jong

Sociale onvrede groeit, de werkloosheid is groot, zeker onder ouderen en jongeren. En onderwijl worden arbeidsrechten en -voorwaarden ingeperkt, jongeren na twee jaar werken op straat geschopt en is het flexibel werken tot de nieuwe toekomst bestempeld.

Toch lijkt er weinig bereidheid daartegen verweer te leveren of strijd te voeren voor betere oplossingen. In Nederland zijn maar weinig stakingen. In heel het jaar 2014, zijn het er maar 25 geweest. In elf gevallen om ontslagen te voorkomen, in negen conflicten ging het om poen.

Op 1 mei, de Dag van de Arbeid, is er juist aandacht voor het perspectief op werk. In 2014 is 8,3 procent van de Nederlandse beroepsbevolking werkloos. In Friesland ligt het percentage volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek hoger. Ruim 40 procent  van de werklozen is langdurig werkloos. Het zijn vooral de 45-plussers die geen kans zien om ergens aan het werk te komen.

Jeugdwerkloosheid

Grote zorg gaat uit naar jongeren. De jeugdwerkloosheid is te hoog. Er zijn 173.000 jongeren opzoek naar werk, van alle ruim 660.000 werklozen in Nederland.  Een grote groep mbo- en hbo-opgeleiden kan geen werk krijgen. Ze zijn goed opgeleid, dit is het niet.

Baantjes, dat lukt soms nog. Maar dit duurt maar een paar jaar. Supermarkten hebben het liefst de vijftien- en zestienjarigen, want die zijn het goedkoopst.  Na twee jaar is het genadeloos einde verhaal, bang als werkgevers zijn voor vaste contracten. Het vervolg is daarna heel moeilijk, want op de arbeidsmarkt zijn deze jongeren dan al duur. 

Dus worden alle middelen ingezet. Een vader biedt zijn goed opgeleide zonen van 19 en 22 bijvoorbeeld met aanbeveling aan op het sociale netwerk Linkedin. Voor wie ze maar wil hebben om ze aan het werk te zetten.

Vooral jongeren onder de 25 hebben het moeilijk een baan te vinden. Een op de negen is op zoek naar werk.  In andere Europese landen is de jeugdwerkloosheid nog veel erger dan in Nederland.  In Spanje en Griekenland is een op de twee jongeren werkloos, loopt geen stage en studeert niet. Ze lopen grote kans ,,een verloren generatie'' te worden.

Er is reden om voor recht en banen te strijden, is de gedachte bij vakbond FNV. Een grote manifestatie in Amsterdam is de aanzet om de 1meiviering nieuw leven in te blazen. De dag is elders in Europa een nationale feestdag, maar in Nederland heeft de viering alle glans verloren. Dit moet anders, zegt ook het Friese PvdA-kamerlid Lutz Jacobi, aanwezig bij de 1meiviering in Heerenveen. Een nationale feestdag met manifestaties, dit is haar wens.

In andere Europese landen is 1 mei de dag van grote vakbondsdemonstratie en van manifestaties. Het vuur vlamt, het valt ook terug te zien in het aantal stakingsdagen. Nederland heeft weinig arbeidsonrust. Gemiddeld zijn er in de jaren 2009 tot en met 2014 per duizend werknemers negen werkdagen verloren gegaan door stakingen. Maar in België is dit aantal al  66. In Frankrijk staan ze nog sneller en langduriger op de barricaden: 170 dagen.

Veenarbeidersstaking

Hoe groot is het contrast met de veenstaking in Beets in 1890. In heel het jaar 2014 zijn opgeteld tienduizend werknemers in staking gegaan. En dat bij 25 verschillende acties. Destijds kwam Ferdinand Domela Nieuwenhuis, leider van de socialistische beweging, naar Beets om er maar liefst vijfduizend stakende veenarbeiders een hart onder de riem te steken.

Het was Domela Nieuwenhuis die in een messcherp betoog de uitgebuite arbeiders de weg wees naar  een rechtvaardiger bestaan, een beter leven, gelijke rechten. Het waren de arbeiders die met volhardendheid en moed en onder aanvoering van onverzettelijke appèlmeesters de echte strijd voerden en daarbij in kleine stapjes succes boekten. Daarbij ging het niet alleen om werk en meer loon, even zo belangrijk was ,,verheffing van de arbeiders''. Met onderwijs, met het opwekken van belangstelling voor cultuur en natuur.

Daarin zit het grote verschil met nu. De ,,verheffing'' is wel geregeld. Onderwijs is voor een ieder beschikbaar, de moderne middelen brengen cultuur en natuur heel dichtbij, maar op een Dag van de Arbeid is werk niet meer vanzelfsprekend. De flexibilisering van werk herbergt het gevaar van de grote ontwrichting van de arbeidsmarkt. De verbondenheid van werknemers onderling, maar ook die tussen werkgevers en werknemers raakt verloren. Wat rest zijn de waarden van 1 mei, want die blijven levend: solidariteit, eendracht en veerkracht.

Laatst gewijzigd op 01-05-2015 om 08:38 uur




Meer Economie

Ambassadeur Fries toerisme gooit handdoek in de ring

De promotie van Fryslân krijgt een gevoelig verlies. Albert Hendriks, al decennia de ambassadeur van het Friese toerisme, trekt de stekker uit de uitgeverij van kleurrijke magazines in vier talen in een oplage van 1 miljoen exemplaren. Hij is de tegenwerking van de provincie zat.

Door Bert de Jong
 
 
 

Met Dairy Valley wil Fryslân weer naar de zuiveltop

Fryslân is het land van zuivel. De wereld smult van de melk van de 280.000 Friese koeien. Voortaan heet Fryslân Dairy Valley. Om zo voorbeeld voor de wereld te zijn met de meest duurzame en innovatieve zuivelketen. Kennis is het kapitaal, in plaats van koeien.

Door Bert de Jong

Dure rekening voor boeren: 200.000 koeien naar slacht

Nederland telt in 2016 1,7 miljoen melkkoeien. In een paar jaar tijd moeten het er bijna 200.000 minder zijn. Het kan best, want dit aantal is er sinds 2011 ook bijgekomen. Melkveehouders dachten met een snelle groei volop te profiteren van de afschaffing van de melkquotering. De tomeloze investeringsdrift komt ze nu duur te staan. Boeren moeten bloeden. Opnieuw, maar het is ook eigen schuld.

Door Bert de Jong
 
 

Friese zuivel levert geld voor weidevogels

Friese boeren laten zien dat het anders kan. Met Weide Weelde, een nieuw merk voor zuivel met een eigen smoel en met de trots van de boer. En ook met de weelde uit de weide, waar de koeien lopen en de weidevogels kansen krijgen.

Door Bert de Jong
 

Marktwerking veroorzaakt groot drama in zorg

Marktwerking in de zorg is een ramp. Wie kan nog met droge ogen verklaren dat de regen aan faillissementen in het taxivervoer de zegen is van marktwerking? De offers voor lagere zorgkosten zijn inmiddels erg groot.

Door Bert de Jong
 
 

Friesland Bank let niet op: vermogen jonge erfgenaam foetsie

Friesland Bank is schuldig aan het verkwisten van een miljoenenerfenis. Alle alarmbellen hadden moet afgaan, maar binnen een seconde stond het geld bij het omstreden vastgoedfonds Reggehuys. De fraudeurs moeten de cel in, nadat eerder Friesland Bank is veroordeeld om €4 miljoen te betalen.

Door Bert de Jong
 

Meeste Nederlandse goud en zilver eerst langs Joure

Alle gouden en zilveren sieraden in Nederland moeten langs Joure. Bij Edelmetaal Waarborg in Joure krijgen de meeste edelmetalen voorwerpen een bij wet verplicht keurteken. De enige concurrent, Waarborg Holland in Gouda, is failliet, maar maakt een doorstart.

Door Bert de Jong
 

Eureka: provincie doet wat banken minder doen

Als banken de rol niet vervullen voor bedrijfskredieten, dan doet de provincie Fryslân het wel. De Vestigingsregeling moet bedrijven naar Fryslân lokken en vooral banen creëren. Dutch Steel in Leeuwarden is de eerste in de rij.

Door Bert de Jong
 

Stilte in de straten: nog veel winkels volgen

Naar verwachting blijven er 70.000 van de 170.000 winkels over. Het gaat maar door. Wat is dat toch? Winkelketens als V&D en DA onderuit en toch schijnt het beter te gaan met de detailhandel. Er is iets anders aan de hand: halve waarheden over kopende consumenten en de macht van roofridders.

Door Bert de Jong
 

Gaswinning voorkomt krimp Friese economie

Friesland staat stijf onderaan. De economische groei is er het laagst van alle provincies: slechts 0,3 procent. Gaswinning is de redder. Anders is er sprake van krimp. Flevoland is de topper dankzij autolease.

Door De Redactie
 
 

De Friese arbeidsmarkt ontspoort

Zo er Friese banen zijn, dan zijn er niet de goede mensen. In de komende tien, twintig jaar raakt de verhouding tussen opleidingsniveau en eisen in vacatures zoek.

Door De Redactie
 
 

Waar is PvdA? Vakbond FNV balt vuist

De kwaliteit van de arbeid staat sterk onder druk. Vakbond FNV mist bondgenoten om het tij te keren en vreest de kloof met PvdA. Of toch, FNV-voorzitter Ton Heerts balt de vuist, op Friese grond.

Door Bert de Jong
 

Melkveehouders: het is Noord tegen Zuid

UPDATE Melkveehouders in het Noorden eisen de ruimte op om meer melk te produceren. Ze hebben de grond en kunnen de mest kwijt. ,,Het zijn hectische tijden.'' Zeker nu de melkprijs onder de kritische grens van 30 cent per kilo zit.

Door Bert de Jong
 

Btw is melkkoe en straft lezers

Stel, het btw-tarief voor veel leuke zaken komt in 2016 op 21 procent. Dan is cultuur in Nederland duur. Van elk boek van een tientje verdwijnt dan €2,10 in de staatskas. Kranten worden ook fors duurder.

Door Bert de Jong
 

DNB bepleit een Friesland Bank

Tot 2012 was er Friesland Bank. De bank was de krent in de brij. En ook was er tot 2009 de bank DSB, van Dirk Scheringa. Door ingrijpen van De Nederlandsche Bank (DNB) zijn ze er niet meer. Opvallend, in 2015 bepleit DNB meer diversiteit. Een bank als Friesland Bank.

Door Bert de Jong

Stichting met volle buidel groter in kranten

Er is in Friesland veel geld voor bedrijven. De stichting FB Oranjewoud heeft de buidel vol. Bedoeld voor participaties. Zo doet de stichting wat eerder Friesland Bank deed: vol in risicovolle participaties en deelnemingen. Het belang in NDC Mediagroep is vergroot tot 83 procent.

Door Bert de Jong
 

Hoe de fiscus uit Friesland verdwijnt

UPDATE: Het Friese provinciebestuur maakt zich zorgen over de toekomst van de Belastingdienst in Leeuwarden. Voor de Leeuwarder gemeenteraad was al eerder de maat vol. Het belang van het werk van de Belastingdienst in Friesland is steeds minder geworden. De kern is al uit de provincie verdwenen.

 

Door Bert de Jong
 

Friese strijder wast banken de oren

Hoe is de macht van banken te breken? Dit is de kernvraag voor de Tweede Kamer in de zoektocht naar een oplossing voor ondernemers die in de wurggreep van banken zijn gekomen. Oud-bankier Folkert Fennema uit Goutum wijst ze de weg.

Door Bert de Jong
 

Kantorenoverschot: sloop of wonen

UPDATE: Leeuwarden heeft tien keer te veel aan kantoren beschikbaar. Landelijk is maar liefst eenderde van alle kantoren overbodig. Ze kunnen gesloopt. Of in het beste geval worden verbouwd tot woningen.

Door Bert de Jong
 
 

Nieuwe Nederlandse melkplas; boeren in de knel

De droom van melkveehouders is uiteengespat. De inhaalslag als zuivelland is een harde confrontatie. Boeren raken financieel in de knel. Klap op de vuurpijl: er is nieuwe overproductie. De zuivelfabrieken kunnen het niet aan.

Door Bert de Jong
 
 
Pagina 1 van 1