Weer wennen aan asielzoekerscentrum

Spandoeken ontbraken, woede-uitbarstingen bleven uit, evenmin waren scheldkanonnades te horen. Het is opnieuw wennen aan een plan voor een nieuw asielzoekerscentrum in Balk.

Het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) en de gemeente De Friese Meren wilden de Balksters bijpraten en informeren over de beoogde komst van de vluchtelingen. Het merendeel van de 250 aanwezigen bleek 500 asielzoekers voor een dorp als Balk (3800 inwoners) te veel te vinden. Ze kregen een compliment dat ze zo inhoudelijk hadden gediscussieerd. En zo netjes waren gebleven.

De avond was niet te vergelijken met hoe het een klein half jaar geleden in Rijs toeging. Een geplande informatieavond daar werd in allerijl afgeblazen, hoewel de zaal in hotel Gaasterland bomvol zat. Wethouder Durk Durksz (FNP) zat moederziel alleen achter een tafel, want het COA liet verstek gaan. Het orgaan had ,,nieuwe inzichten” gekregen en ging zich ,,nader beraden”.

Verdere informatie weigerde Durksz dat moment. De aanwezigen die hoopten op uitleg, kregen niets te horen. Onvrede, onbegrip, frustratie en boosheid streden om voorrang. Dat burgemeester Arie Aalberts (CDA) ,,in de coulissen” bleef staan, zoals een bezoeker verwoordde – deed weinig goeds. De gemeente en het COA leken zich compleet verkeken te hebben op het felle verzet tegen de komst van 500 vluchtelingen naar het toeristendorp. 

Burgemeester Aalberts ging na afloop wel met bezorgde Rijsters in gesprek. Niet snel daarna trok de gemeente het plan in. Rijs bleef verstoken van de vestiging van vijfhonderd asielzoekers.

Het COA had in Rijs al een overeenkomst gesloten met Tom Genee, eigenaar van het complex Mooi Gaasterland in Rijs. Vijf jaar lang zouden daar 500 vluchtelingen gehuisvest worden. De locatie - een monumentale villa, kantoorflat en woningen - was per direct beschikbaar en had al een maatschappelijke opvangfunctie.

Maar waar het COA ruime ervaring heeft met de opvang van asielzoekers, heeft ze te maken met veelal onervaren gemeentebesturen voor wie asielzoekersopvang weer nieuw is. De gemeente moest op zoek naar een andere locatie. Al dan niet met de hete adem van de COA-schadeclaim in de nek.

Door de brandhaarden in de wereld neemt de vluchtelingenstroom gestaag toe. Balk, Joure en Lemmer waren in beeld als vestigingsplek van een azc. Uiteindelijk bleven er negen geschikte plekken over. Een locatieonderzoek wees volgens de gemeenteraad en het college uit dat het perceel Landlust in Balk, gelegen aan de Wikelerdyk bij de ingang van het dorp, het geschiktst is. De bijna zes hectare, oorspronkelijk bedoeld voor woningbouw, zijn eigendom van de gemeente. Scholen, winkels en andere voorzieningen liggen op loopafstand.

Omwonenden kunnen gerust zijn, vindt burgemeester Aalberts. Er is nog geen overeenkomst tussen de gemeente en het COA. En als die er komt zal het centrum er maximaal vijf jaar staan en niet meer dan 500 vluchtelingen herbergen.
Er kan bezwaar tegen de locatie worden gemaakt; eerst bij de gemeente, dan bij de rechter en tegenstanders kunnen doorprocederen tot de Raad van State. 

Toch zijn er zorgen. En vragen. Waarom Landlust? En waarom niet de locatie die in 2002 al in beeld in Balk was voor opvang van vluchtelingen? Het argument dat de autoweg N 359 te veel geluidshinder zou geven, mag rekenen op hoongelach. 

Veehouder Johannes de Winter, wiens boerderij grenst aan het bewuste perceel, kreeg de avond voor de bijeenkomst burgemeester Aalberts op bezoek om te luisteren naar zijn bezwaren. Hoe anders dan in Rijs was gebeurd. Mogelijk krijgen de asielzoekers te maken met geuroverlast van zijn bedrijf. En hoe zit het als hij wil uitbreiden? Het plan is om de woonunits zo ver mogelijk van het boerenbedrijf te bouwen. Parkeerterrein en kantoren grenzen dan aan De Winters bedrijf.

In 2020 gaat het azc weer dicht

Bewoners van het Talud zwijgen. Zij kijken vanuit hun drie jaar geleden gebouwde nieuwbouwwoningen nu nog met hun verrekijker naar de verre verten en het torentje van Wyckel. Straks staan er woonunits voor hun neus. Weg uitzicht. Terwijl de gemeente hun beloofd had dat er niet gebouwd zou worden. Ze troosten zich met de gedachte dat het maar voor vijf jaar is. Want het staat zwart op wit: in 2020 gaat het azc hoe dan ook dicht.

Jelle van Loon is een van de omwonenden. Hij vermoedt dat het plan al lang en breed ,,in kannen en kruiken” is. Als er 500 asielzoekers in Balk komen, betekent dit dat 1:7,5 inwoners vluchteling is. Dat werkt ontwrichtend, klinkt het. In een plaats als Joure met 13.000 inwoners is dat 1:28. Toch een heel verschil, meent hij. Hij rept zelfs van ,,een vorm van dictatuur”, omdat de bevolking geen enkele vorm van inspraak heeft gehad. 

,,Het gaat niet om aantallen”, legt burgemeester Aalberts uit. Joure, Lemmer en Balk hebben alle een centrumfunctie. ,,Bij alle drie hoofddorpen kan een azc komen.” Waarom die 500 niet verdelen over de drie dorpen? Unitmanager Noord-Nederland Henk Wolthof van het COA zegt dat het orgaan bedrijfsmatig gezien een ondergrens van 500 moet hanteren. Drie centra van elk 150 asielzoekers zijn duurder. Een kostenkwestie dus.

Pas bij een andere regeringssamenstelling is een ,,luxere” opvang mogelijk. Hoe gaan de vluchtelingen integreren? Zitten er terroristen bij? Stijgt de kleine criminaliteit niet? Wat is het risico van 500 beschadigde mensen op een kleine locatie? ,,Zet 500 beschadigde Nederlanders in een weiland en je krijgt ook problemen”, zegt een vrouw in het publiek. ,,Ik snap jullie angst en zorg”  antwoordt Wolthof.

Alle asielzoekers worden gescreend, de criminaliteit neemt niet toe, wijzen cijfers uit. Maar, herhaalt Wolthof nog eens, ,,ik ben hier niet om draagvlak te creëren. Dat doen we pas als we ergens zitten. Dus ik hou hier geen verkooppraatje.''

Draagvlak lijkt af te brokkelen

Het COA had de locatie Landlust van de gemeente aangeboden gekregen en zich niet met de keuze ervan bemoeid. Wolthof: ,,De discussie over de aantallen asielzoekers neem toe. Het draagvlak in de samenleving lijkt af te brokkelen. Maar als we eenmaal in een plaats met een azc zitten, neemt dat draagvlak altijd toe.”

Namens het COA bemoeit ook Anneke Haarsma zich met de plannen. Eind jaren negentig werkte ze er ook, tot ze in 2003 gedeputeerde in Drenthe werd. ,,In die tijd vingen we jaarlijks ruim 80.000 vluchtelingen op. Langs de snelweg en in tenten. Dus waar praten we nu over.”

Laatst gewijzigd op 02-04-2015 om 20:27 uur