Verjongingskuur bij het skûtsjesilen

Verjonging is volop bezig bij het skûtsjesilen. Dirk Jan Reijenga, met het Jouster skûtsje de nieuwe kampioen, toont hoe.

Als kleine kwajongen mocht Dirk Jan Reijenga mee met het Lemster skûtsje. Hij was nog maar zeven jaar oud, hij beleefde een grootse ervaring.

Skûtsjesilen is een beleving. En dat is het ook al vanaf de kinderjaren voor Dirk Jan Reijenga, nu schipper van het Jouster skûtsje Oeral Thús en ook voor zijn jongere broer Alco van het Heerenveense skûtsje Gerben van Manen.

Met de paplepel werd het ingegoten. Vader Jelle Reijenga was in de jaren tachtig succesvol schipper van het Lemster skûtsje. Hij haalde het kampioenschap in 1986 en 1988 naar Lemmer en de kleine belhamels deelden thuis in het succes.

Overspringende vonk

De vonk was toen al overgesprongen.  Vanaf hun jongensjaren zijn Dirk Jan en zijn broer Alco onderdeel geweest van de skûtsjevloot. Ze zijn voorbeelden van de verjonging van onderop. Ze zijn als jongens betrokken bij het skûtsjesilen om de traditie te doorgronden, deze te koesteren en ook weer door te geven.

Nu horen ze tot de jongste van de veertien schippers van de vloot van de Sintrale Kommisje Skûtsjesilen (SKS). Dirk Jan is 36, Alco 35. Zij zijn met de Woudsender schipper Teake Klaas van der Meulen (35) de dertigers in de schippersfamilie.

Grijze matadoren

Al heel lang zijn de wateren voor het skûtsjesilen niet meer het strijdtoneel van de grijze matadoren. De broers Lodewijk en Siete Meeter, iconen van het skûtsjesilen, bleven tot op hoge leeftijd aan het roer staan.  Lodewijk was 74 toen hij van zijn skûtsje Doarp Huzum stapte en Siete was 69 toen hij in 1990 het roer van zijn Bolswarder skûtsje uit handen gaf.

Het is nu ondenkbaar. De nog jong en vitaal ogende schipper Douwe Visser van De Sneker Pan is met zijn 58 jaren de senior van de skûtsjevloot. Hij is nu ook de schipper met de meeste ervaringsjaren. Al sinds 1989  staat hij aan het helmhout van het Sneker skûtsje en dan ook nog met veel succes. Hij heeft al acht keer de kampioenswimpel binnengehaald.

Jonge kampioen

De SKS heeft met Dirk Jan Reijenga is een van de jongste kampioenen ooit in de ereloge.  Zo vader zo zoon, zou je kunnen zeggen, want vader Jelle was nog maar 36 toen hij voor Lemmer de titels binnensleepte. De Sneker schipper Douwe Visser was 38 jaar oud, toen hij in 1995 voor het eerst kampioen werd.

Verjonging is voor het bestuur van de Sintrale Kommisje Skûtsjesilen een bijzonder aandachtspunt. Het is precies de reden dat er zoveel moeite wordt gedaan om jongeren al in een vroeg stadium bij het skûtsjesilen te betrekken. Zoals het is gegaan met Dirk Jan en Alco Reijenga, zo werkt het.

Er zijn veel andere skûtsjefamilies waar het precies eender gaat. Bij de Meeters, de Vissers, de Zwaga’s, de Van der Meulens en de Pietersma’s, het zit er al vroeg in. De jeugd gaat ’s zomers mee het water op in het gevolg van de skûtsjevloot.

Maar er is meer. Er wordt geïnvesteerd in de verjonging, stelt SKS-secretaris René Nagelhout. Om het skûtsjesilen vitaal te houden onder jonge generaties en daardoor ook bij een groot publiek. Nagelhout noemt een voorbeeld: skoukesilen. ,,Elts jier, yn de neisimmer ha wy sa’n wedstryd foar de jeugd by Grou. Der dogge sa’n tritich oan mei. Dat is it begjin foar letter.’’

Lemster skatsjes

Als er jonge bemanningen zijn, dan is er ook jonge aanhang. Ook daar ontstaan andere sociale verbanden. Bij het Lemster skûtsje hebben de vrouwen zich ook verenigd.  Een kleine letterwijziging en klaar is het: Lemster Skatsje. Ze hebben hun eigen kledinglijn, ze zijn supporter, ze ondersteunen en zijn hulpvaardig in het ruim van het volgschip van schipper Albert Jan Visser.

Het is goed voor de sfeer en onderlinge verbondenheid, weet Rixt Ferdinands. En ze komen ook nog eens goed beslagen ten ijs. Want voorafgaand aan de wedstrijden hebben ze gezamenlijk een kookshop gedaan bij de Culinaire Huiskamer. ,,We doen er alles aan voor het beste resultaat. En het is gezellig.’’

Twee andere skûtsjes hebben iets soortgelijks. Bij Heerenveen is een deel van de achterban verenigd in  ‘De Froulju fan it Fean’  en bij Drachten heten ze ‘Faam fan Drachten’.  ,,Het geeft wat extra en het is goed voor het moreel’’, zegt Jente Looper die met flair de bemanning van de Gerben van Manen ondersteunt.

Breed publiek, jong en oud

De verjonging op het wedstrijdwater bij schippers en bemanningen is niet het enige aandachtspunt. Het bestuur doet ook zijn best om een breed publiek te betrekken, in alle generaties. Trots is de SKS dat er meer dan 4500 volgers op Facebook zijn en meer dan 9000 op Twitter.

En al in de eerste week van het skûtsjesilen van 2015 heeft de site www.skutsjesilen.nl 150.000 bezoekers. Daar zitten veel jonge volgers van deze traditionele sport.

Hier is wel degelijk een onderscheid. Op de wal en langs de oevers staan vooral ouderen. Zij kopen keurig een kaartje voor twee euro, zeulen stoeltjes mee en genieten met verrekijker van de wedstrijd. In weer en wind.

Zelfs bij het herfstachtige weer tijdens de wedstrijd bij Woudsend was er een royaal lint toeschouwers. ,,Dat is hiel aardich hoefolle minsken dan dochs stean te sjen’’, zegt bestuurslid Hilda Boesjes-Beljon. Het weer is van groot belang. Ter indicatie: bij  zonnig weer tijdens de openingswedstrijd in Grou telde de commissie 25.000 bezoekers.

De publieke belangstelling stijgt zelf, constateert Boesjes. Mede onder invloed van de moderne media, bij jong en bij oud. De dubbele wedstrijd bij Lemmer is een hoogtepunt, met mooi uitzicht op de Lemster baai. ,,Het was zwart van de mensen.''

Laatst gewijzigd op 30-07-2015 om 20:07 uur