Zorggroep Alliade: beetje integer bestaat niet

Alliade in Heerenveen goochelt met publiek geld. De zorggroep staat zich erop voor te willen breken met traditionele waarden. Maar waar zijn de grenzen van integer handelen?

Af en toe moeten bestuurders geholpen worden bij het bewaken van integriteit. Dan komt er een rechter aan te pas voor een streng oordeel. Of een onderzoeksbureau presenteert een onthutsend rapport. Nu is het de Tweede Kamer die van leer trekt in termen van ,,onbehoorlijk bestuur''.

Met kamervragen aan staatssecretaris Martin van Rijn van Volksgezondheid kapittelen de kamerleden Otwin van Dijk (PvdA) en Renske Leijten (SP) de gang van zaken bij zorggroep Alliade in Heerenveen. Hun stelling: belangenverstrengeling is in strijd met goed bestuur in de zorg. Hun vraag: waar zijn de toezichthouders en de accountant?  

In het beste geval heeft de raad van toezicht al eerder orde op zaken gesteld. Bij de zorggroep Alliade is de raad al jaren het pad kwijt, of is de leiding van Alliade erin geslaagd om op listige wijze de toezichthouders een rad voor ogen te draaien met een bedrijvenpiramide. De accountant KPMG zit erbij aan tafel en is adviseur en controleur.   

Frisse wind

Directeur Jan Bleichrodt schudt al jaren de boel op bij Alliade. In de wereld van overheidsgeld en stroperige besluitvorming is hij de frisse wind. Sindsdien is Alliade een onderneming en zijn het ondernemers die het voor het zeggen hebben.

,,Ondernemers durven risico te nemen'', zei Alliade-manager Ingrid Visser in 2015 betekenisvol. Weliswaar had de omslag in het Nederlandse zorgstelsel grote gevolgen, maar ,,we redden ons wel''. Bovendien, volop kansen, om in ondernemerstermen te blijven.

Jan Bleichrodt is een goochelaar. Hij dient Alliade, maar via Alliade ook zijn eigen imperium aan zorgbedrijven, ondergebracht in Freya Groep. Dit is als belangenverstrengeling aan te merken, maar voor Alliade is het dat niet. ,,Dit is een beeld waarin we ons niet herkennen’’, luidt het commentaar van de zorggroep, afkomstig uit het handboek voor crisismanagement.

Alliade helpt tientallen gemeenten met thuiszorg. Opdrachten van gemeenten schuift  de zorggroep door naar de bedrijven van Jan Bleichrodt en zijn compaan Stefan Postma, ex-directeur van Alliade. Naast een vorstelijk salaris als bestuurder van Alliade, deelt Bleichrodt ook in de winst van zijn Freya Groep.  Het is door onderzoeksjournalistiek van RTL-Nieuws aan het licht gebracht.

Niets aan de hand

Zulk nieuws is pijnlijk voor een zorggroep die met publiek geld werkt. Maar er is niets aan de hand, vindt nog steeds de raad van toezicht. Daarin toch grote namen als oud-burgemeester Hans Ouwerkerk, de Rotterdamse wethouder Marco Florijn en Doekle Terpstra, oud-voorzitter van de vakbond CNV en van de HBO-raad. Alledrie zeer goed bekend met het stelsel van normen en waarden. Maar de raad van toezicht volhardt: ,,Er is geen aanleiding voor interventie.’’

Bijna geen mens die een goed woord over heeft voor de praktijken bij Alliade. Niet over het geschuif met opdrachten met een waarde van miljoenen euro's, niet over de Freya Groep die jaarlijks €200.000 toucheert voor verhuur aan kantoorruimte aan Alliade, niet over Jan Bleichrodt die privé en zakelijk moeilijk meer kan scheiden met zijn levenspartner Ingrid Visser. Zij heeft nu de leiding over zorguitzendbureau Tiade, onderdeel van de Freya Groep.

En dan is er Zorgkompas, tot 2008 eigendom van Jan Bleichrodt en Stefan Postma, maar sindsdien van Alliade. Zorgkompas is uitvoerder van werk in de thuiszorg en legt Alliade geen windeieren. De omzet is gestegen van €4 miljoen naar €27 miljoen.

Alliade stelt zelf een extern, onafhankelijk onderzoek in naar wat er in eigen huis gebeurt. Maar het is niet uit overtuiging. Het is een poging om de schade te beperken. Officieel, om onrust bij cliënten en andere betrokkenen weg te nemen. Alliade betaalt. Een genereus gebaar, maar wie betaalt, bepaalt. Het is de slager die zijn eigen vlees keurt.

Zaakje stinkt

De Tweede Kamer  is scherp, heel scherp ,,Dit zaakje stinkt’’, zegt PvdA-kamerlid Otwin van Dijk. Zijn VVD-collega is ook hard zonder reserves: ,,Met dit soort schimmige constructies wek je de indruk ons zorgstelsel vooral als pinautomaat te zien. Dit ondergraaft het vertrouwen, is ongewenst en is onfatsoenlijk.’’

SP-kamerlid Renske Leijten herinnert een ieder aan schrijnende toestanden in de thuiszorg, waar tienduizenden mensen hun baan hebben verloren en duizenden cliënten hun vertrouwen kwijt zijn en waar instellingen failliet zijn gegaan omdat ze financieel uitgeput zijn geraakt.

Niks wachten op de uitkomsten van het onderzoek van Alliade, vindt de Tweede Kamer. Deze wil dat staatssecretaris Van Rijn zelf een onderzoek instelt. Desnoods dwingt de Tweede Kamer hem daartoe.

Rechte pad

Wie houdt bestuurders op het rechte pad? In de gemeente Opsterland heeft het raadslid Sikke Marinus zich in 2015 ook schuldig gemaakt aan belangenverstrengeling. Hij is gestruikeld over de pettenwisseling tussen vertegenwoordiging van het bedrijf Spingth van zijn vrouw en zijn rol als  volksvertegenwoordiger. Bureau Berenschot, de burgemeester en de gemeenteraad zijn helder in het afwijzend oordeel.

Een liefdesrelatie in het management is ook moeilijk. De rechter is er heel duidelijk over. Dan is een manager onvoldoende in staat om goede afwegingen te maken tussen privébelangen en de zakelijke belangen. Het is een recente uitspraak over de liefdesrelatie van de bestuursvoorzitter van verzekeraar Noorderlinge.

Eigenlijk is het simpel. Aan de top moet je van onbesproken gedrag zijn en zelfs de schijn vermijden, vindt de Friese commissaris der koning John Jorritsma. Hij is heel scherp in de leer over openbaar bestuur: ,,Een beetje integer bestaat niet. Je bent het of je bent het niet. ‘’

Laatst gewijzigd op 13-04-2016 om 00:38 uur