Voor PvdA moet er meer zijn dan arbeid: broederschap

De PvdA zit in de grootste crisis van het bestaan. Het duurt al jaren, maar is hard zichtbaar in het forse zetelverlies bij de Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart 2017: van 38 naar 9 kamerzetels. In 2016 viert de PvdA nog feest. De partij is 70. Trouwe leden van het eerste uur wijzen dan op het gemis aan broederschap binnen de PvdA. 

,,Het is broederschap.’’ Het is een van de belangrijkste waarden in het leven voor Antoon Koster uit Heerenveen. Vanaf het begin is de krasse 94-jarige lid van de PvdA. Hij analyseert: ,,De broederschap is in de verdrukking geraakt.’’

Vrijheid, gelijkheid en broederschap, het maalt in zijn hoofd. Antoon Koster ziet wat er gebeurt in de samenleving. Hij leest de kranten, hij kijkt televisie. ,,Ik heb geen pasklaar antwoord, maar politici mogen zich echt druk maken over de vraag: Hoe vullen we dit straks in?’’

Antoon Koster is oud geworden met het streven om zich te ontwikkelen, te verheffen. ,,Neem nou culturele ontwikkeling, daar wordt nu echt veel te weinig mee gedaan. Het moet een van de belangrijke dingen zijn. Het leven is meer dan werken en geld verdienen.’’

70 jaar PvdA

,,Ontwaakt, verworpenen der aarde’’ Antoon Koster zingt mee met De Internationale. Het is op een intiem feest van zijn PvdA in het Posthuis in Heerenveen, ter gelegenheid van de Dag van de Arbeid op 1 mei 2016. Er zijn meer 90-plussers. Zij waren er ook bij toen vlak na de Tweede Wereldoorlog de PvdA werd opgericht.

Op 1 mei viert de PvdA het jubileumfeest in Utrecht. Uit alle windstreken brengen bussen partijleden naar het midden van het land. De strijders van toen zijn echter thuis, in hun verzorgingstehuizen in Heerenveen. Waar ze mijmeren over vroeger, maar ook opvallend kritisch zijn over het nu.

Rode familie

Trieni de Wrede-Hooiring (98) is bijna een eeuw lang onderdeel van een ,,grote rode familie’’. Ze is opgegroeid in Luinjeberd, waar haar vader werkte bij de coöperatie Excelsior. Haar passie spreekt als ze het heeft over vrouwenrechten. ,,Daar hebben we voor gestreden, hard voor gevochten en dat moeten we houden ook.’’

Of Tjipke de Ruiter (96), ook vanaf het begin lid van de PvdA. Hij gaat er prat op trouw te zijn aan de partij. ,,Ik erger me eraan dat mensen zo snel overstappen, dat ze zich niet verbonden voelen.’’ Er is te veel versplintering, is zijn oordeel. ,,Twintig partijen, wat bereik je daarmee? Drie partijen zou beter zijn, zoals bijvoorbeeld in Engeland.’’

Solidariteit

Solidariteit is de rode draad. Maar de kloof tussen arm en rijk groeit verder. Politici spelen mensen tegen elkaar uit. En ondertussen is het vooral het individu dat het eigen belang voorop stelt. Schraapzucht bestaat, zonder oog voor sociale rechtvaardigheid en duurzaamheid.

Toch willen Nederlanders een solidaire samenleving. Als ze kunnen kiezen tussen een individualistische en een solidaire samenleving, dan kiezen liefst vier van de vijf Nederlanders voor het laatste. Als het op daden aankomt, is het anders. Dan zijn het vooral anderen die het moeten doen. Of is het de overheid waarnaar wordt gewezen.

De mensen zijn amper in staat solidair te zijn. Solidariteit valt vaak weg als het ten koste gaat van de eigen portemonnee, blijkt uit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP). Dan is er dus een probleem, zeker als de overheid het ook niet meer doet.

In steek gelaten

,,Veel mensen voelen zich in de steek gelaten’’, erkent PvdA-statenlid Wanda Ottens. ,,Kijk wat er in de zorg gebeurt’’, zegt Tryntsje de Wrede-Hooiring, ze woont in zorgcentrum Marienbosch in Heerenveen. ,,Mensen willen wat aandacht, maar er is geen tijd voor.’’ Solidaritieit in de zorg begint al snel te breken. De een kijkt naar de ander, of eist eerst dat anderen beter op de kosten  moeten letten.

Een steen des aanstoots is dat de hoge managers veel geld verdienen, terwijl de mensen die het fysieke werk doen weinig loon krijgen. De SCP heeft het gevoelen scherp in beeld. PvdA-wethouder Jelle Zoetendal ook in zijn 1-mei-lezing: ,,Zolang de marktwerking en privatisering in de zorg vorm krijgt als een ‘race to the bottom’, dan hebben we over een paar jaar geen goede zorg meer in ons land. Het neoliberaal marktdenken maakt het mogelijk dat directeuren die nog nooit een steunkous hebben aangeraakt met topsalarissen naar huis gaan.’’

Gevecht tussen generaties

Solidariteit is tegenwoordig ook het gevecht tussen generaties. Strijd over pensioenen, maar ook over zorg. Ouderen moeten een groter beroep doen op de solidariteit van jongeren. Maar jongeren vinden het lang niet altijd vanzelfsprekend.

De grootste bedreiging voor solidariteit is de twijfel eraan, is de stelling van professor Paul de Beer van de Universiteit van Amsterdam. De hoogleraar arbeidsverhoudingen vreest dat je niet gek moet opkijken dat de solidariteit afkalft als mensen voortdurend horen dat ze voor zichzelf moeten zorgen en ze er niet op moeten rekenen dat de overheid voor hen inspringt.

Verbondenheid

Wat telt is broederschap, de verbondenheid die door Anton Koster zo wordt gemist. Solidariteit vieren op 1 mei betekent voor hem zij aan zij staan en opkomen voor elkaar. Ook nu hij 95 is. Hij krijgt applaus, een hartverwarmende handdruk. Met de jongere generaties zingt hij De Moorsoldaten en Marianne. Kamerlid Lutz Jacobi schalt ook mee, zij houdt van Marianne: ,,Dêryn fielst de ferbining.''

Tweede Kamerlid Lutz Jacobi heeft de rode strijd jaren vormgegeven in Den Haag. Zij is even thuis onder haar kameraden. Heeft voor een ieder een vriendelijk woord. Knijpt de 90-plussers in de arm, geeft schouderklopjes en spreekt ze bemoedigend toe.  De leden van het eerste uur worden onderscheiden voor 70 jaar lidmaatschap van de jarige PvdA, zij viert het met hen mee.

Maar dan de uitsmijter van Antoon Koster in de aanloop naar het jubileumfeest van de PvdA op 1 mei. Voor wie het maar horen wil, hij heeft een groot historisch besef: ,,Voor de PvdA geen rechtse samenwerking meer. Daardoor verliezen we macht. Dit moeten we nooit meer doen.’’

Laatst gewijzigd op 16-03-2017 om 13:59 uur