Zorgsector weigert personeel miljoenen te betalen

Het gaat om tientallen miljoenen euro’s. Werknemers in de zorg hebben er recht op, maar de werkgevers weigeren dit kapitaal uit te betalen. Ondanks keiharde uitspraken van de rechter.

Werkers in de zorg die structureel ’s nachts en onregelmatig aan de slag zijn, hebben soms nog duizenden euro’s aan onregelmatigheidstoeslag (ORT) te goed. Maar hun werkgevers zwijgen, ontkennen het recht, of weigeren te betalen. Het gaat om grote aantallen. In de hele zorgsector werken zo’n 200.000 mensen, van wie viervijfde deel in onregelmatige diensten.

Het is een slepende kwestie. Nog altijd is er geen afdoende oplossing. ,,Hoeveel rechtszaken moeten we nog voeren’’, verzucht vakbondsbestuurder Michel van Erp van de bond Nu’91. ,,Moet het nu echt zo ver komen dat wij voor alle leden naar de rechter gaan?’’

Ziekenhuizen en zorginstellingen zijn niet bereid om over de brug te komen. De Friese ziekenhuizen als MCL in Leeuwarden doen het pas sinds 2015, omdat het vanaf dat jaar in de cao is vastgelegd. De verplichtingen uit eerdere jaren blijven ze betwisten. Zorginstellingen als Alliade in Heerenveen weigeren ook nu nog steeds om hun personeel de onregelmatigheidstoeslag over vakantieperiodes uit te betalen.

Rechtszaken

In recente rechtszaken zijn verplegers en verzorgers in hun gelijk bevestigd. Wie in de verpleging en de verzorging onregelmatig werkt en veel nachtdiensten heeft, die heeft recht op een toeslag, ook in vakantieperiodes en tijdens verlof. Maar dat laatste werd door ziekenhuizen en zorginstellingen niet gedaan. Sommigen hebben nog recht op meer dan €5000, gemiddeld gaat het om een navordering van ongeveer €1000. 

Een schatting is dat de zorgsector nog zo’n €150 miljoen aan nabetalingen moet ophoesten. Werkgevers laten duidelijk blijken dat ze weinig trek hebben om de onregelmatigheidstoeslag alsnog generiek toe te kennen. Ze laten het vooralsnog aankomen op de individuele rechtszaken. Die kosten zijn te overzien, ondanks boete en rente. Het aantal rechtsprocedures loopt echter op. 

Extra last

Het  Hagaziekenhuis in Den Haag verloor in 2015 zo’n zaak bij de rechter, maar gaf tijdens de zitting ook een doorkijkje op welke grote belangen er spelen. Doorbetaling van de onregelmatigheidstoeslag tijdens vakanties betekent voor het ziekenhuis een jaarlijkse extra last van bijna €1 miljoen. Er werd in het verweer zelfs gezinspeeld op het risico van een extra stroom aan claims, wat zou kunnen leiden tot ,,onoverkomelijke financiële moeilijkheden’’. De rechter wees er fijntjes op dat het risico een half procent van de loonsom zou zijn, wel degelijk te behappen voor een ziekenhuis.

Tijd werkt in het voordeel van de werkgevers, want de claim is maar tot vijf jaar terug op te eisen. Tenzij werknemers  eerder in actie zijn gekomen om verjaring te stuiten. Dit zijn er inmiddels al tienduizenden, zegt Van Erp. Zijn bond Nu’91 heeft in de afgelopen tijd de achterban opgeroepen om dit massaal te doen.   

Europees hof

Het is een rare kwestie. Het Europese Hof van Justitie heeft al op 15 september 2011 een duidelijke uitspraak gedaan. Looncomponenten die intrinsiek samenhangen met de uitvoering van de taken moeten worden doorbetaald tijdens de wettelijke vakantie, zegt het Hof. In verschillende zaken hebben Nederlandse rechters deze uitspraak gevolgd.

De Nederlandse ziekenhuizen hebben het recht ook erkend. Maar pas sinds 2015 is in de cao Ziekenhuizen afgesproken dat het ook wordt uitbetaald. De ziekenhuizen laten zich niet binden om over de jaren daarvoor de onregelmatigheidstoeslag over vakantieperiodes alsnog uit te keren.

Modelbrieven

De vakbond Nu’91 loopt al jaren te hoop tegen de weigerachtigheid van de zorgwerkgevers.  Andere bonden steunen de strijd, onder andere met modelbrieven waarmee werknemers hun rechten kunnen claimen. En er zijn honderden die met hulp van een eigen advocaat in actie zijn gekomen.

Advocaat Rachid Tamourt uit Heerenveen behartigt de belangen van werknemers die bij de Friese zorggroep Alliade hun onregelmatigheidstoeslag uit het verleden opeisen. Ook hier wil de werkgever er niet van weten, ondanks een reeks gesprekken om tot een vergelijk te komen. ,,Onbegrijpelijk dat werkgevers in de zorg niet gewoon de rechten van de werknemers respecteren.'' 

Procederen bij de rechter is de volgende stap. ,,Het gaat om bedragen van gemiddeld rond de duizend euro die uitbetaald moeten worden. Dat is niet niks.’’ Tamourt weet zich gesterkt door de jurisprudentie. Hij hoopt dat door het eerste proces tegen Alliade ook de rechten van de andere werknemers bij Alliade worden erkend. 

Schikking

Met een van de werkneemsters van Alliade is door rechtsbijstandsverzekeraar Arag een schikking getroffen. Het geclaimde bedrag, vermeerderd met rente en boetekosten, wordt door Arag uitgekeerd. Deze bespaart zo de proceskosten, wat al snel in de duizenden euro’s gaat lopen.

Het gebeurt vaker, zegt Van Erp van Nu’91. Hij ziet er de erkenning in van de rechten. ,,Maar het blijft dan gek dat werkgevers nog steeds niet over de brug komen.’’ Van Erp heeft zijn hoop gevestigd op de cao-onderhandelingen voor het komende jaar 2017. Voor de zorgsector zijn deze in de afrondende fase. De voortekenen voor een doorbraak zijn gunstig, zegt Van Erp.

Dankbaar verwijst van Erp naar de stap van het Anthony van Leeuwenhoekziekenhuis. Deze heeft eind juni 2016 besloten om alsnog de onregelmatigheidstoeslag over vakantieverlof met terugwerkende kracht uit te betalen aan het personeel dat er recht op heeft. Daarmee lijkt er een opening te zijn gekomen en lijkt het front van de Nederlandse ziekenhuizen ineens minder solide. ,,We proberen dit in de cao definitief te regelen. Dit moet uit de wereld.’’

Laatst gewijzigd op 30-09-2016 om 18:29 uur