Het voetbalorakel van SC Heerenveen ontleed

Een nieuw boek over Riemer van der Velde is een studie naar een raadselachtig en eerzuchtig man die zo’n complex web van intriges wist te spinnen dat hij SC Heerenveen, de club die hij groot heeft gemaakt, bijna wist af te breken. Albert van Keimpema zat dichtbij het vuur en schreef het gedetailleerd op.

Oh, what a tangled web we weave, when first we practice to deceive, is een van de meest geciteerde strofes uit een gedicht (‘Marmion’ van Walter Scott) in de Engelse literatuur.

Het citaat wordt meestal gebruikt in de context van hoe gecompliceerd het leven wordt wanneer je begint te liegen en vervolgens leugen op leugen moet stapelen om de eerste leugen in stand te houden. In Nederland zeggen we ook wel dat één leugen honderd andere leugens uithaalt. Maar dat mag allemaal niet baten, immers ‘al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt haar wel’. De spin raakt bijna altijd verstrikt in zijn eigen web.

Dat laatste lijkt nu gebeurd te zijn met een van de meest iconische figuren in de Friese sport van de afgelopen decennia, Riemer van der Velde. Journalist en publicist Albert van Keimpema heeft een boek geschreven over SC Heerenveen en de rol van de erevoorzitter, dat een titel draagt die is ontleend aan een ander insect: ‘Het Wespennest, het spel om de macht bij SC Heerenveen’. 

List en bedrog

Eerder schreef Van Keimpema, die ook de historie van de Feanster voetbalclub boekstaaft, reeds een – naar eigen zeggen ‘schitterende’ – biografie over Van der Velde. Dat boek besloeg de periode van het voorzitterschap van de man uit Langweer, het nieuwe boek gaat over zijn periode als erevoorzitter, zeg maar de afgelopen tien jaar. En tussen die beide boeken zit een wereld van verschil, de wereld van een complex bestaan van list en bedrog. Het eerste boek neigt naar hagiografie, het tweede naar een afrekening. De wederzijdse bonhomie van weleer is verzuurd, maar dat ligt aan het onderwerp van het boek, niet aan de auteur. Zoals Van Keimpema schrijft: ,,Van der Velde was een goede voorzitter, maar een slechte erevoorzitter.”

Van der Velde reageert als door een adder gebeten op het nieuwe boek. Hij ervaart op elke pagina een vernedering. Het boek komt – in tegenstelling tot Van Keimpema’s eerdere publicaties over de club – niet in de Feansjop te liggen. Zo ver reikt blijkbaar nog steeds de arm van de man die maar geen afstand kan nemen van de club die hij, ere wie ere toekomt, samen met Foppe de Haan heeft opgebouwd.

Complex web van intriges

Jammer van deze Turkse toestanden, want Het Wespennest is interessant leesvoer voor al die supporters die nu wel eens willen weten waarom er de afgelopen tien jaar zo veel is misgegaan bij de club. Waarom zo veel bestuurders, commissarissen en trainers in die periode het veld hebben moeten ruimen. Waarom trouwe clubmensen beschadigd en soms zelf getraumatiseerd rondlopen in Heerenveen en wijde omgeving vanwege het complexe web van intriges dat Van der Velde, in een toenemend isolement, wist te spinnen. 

Ongetwijfeld zal Van der Velde er alles aan doen om het boek over zijn periode als erevoorzitter in diskrediet proberen te brengen. Hij heeft nog wel een maatje of twee in de landelijke media, zoals Johan Derksen of Jaap de Groot van de Telegraaf. En of Van Keimpema de deconfiture van ‘de voorzitter’ in alle opzichten juist analyseert, valt moeilijk precies vast te stellen. 

Gedetailleerd

Feit is evenwel dat hij gedetailleerd uit de doeken doet hoe de diverse revoluties binnen de club tussen 2006 en 2016 zijn ontstaan, welke rol Riemer – en soms ook Annie – daarin hebben gespeeld en tot welke toestanden dit in en om het stadion heeft geleid. Heerenveen-watchers zullen weinig afdoen aan de conclusies van de auteur die al dertig jaar nauw verbonden is met het wel en wee van de club.  Ergens in het boek vergelijkt hij dat wel, maar vooral het wee, met het Chicago van de jaren dertig, de jaren van de drooglegging, van de maffia en van Al Capone. En dat is niet overdreven. Want soms denk je dat het allemaal niet waar kan zijn en dat je fictie zit te lezen. De werkelijkheid overtreft regelmatig de verbeeldingskracht. 

Wanneer je het boek zo’n beetje in één adem hebt uitgelezen, kun je alleen maar tot de conclusie komen dat Riemer van der Velde een enigma is, een raadselachtige man met een wispelturig karakter. Hij is tegelijk charmant en agressief. Hij is eerzuchtig en narcistisch. Hij doet denken aan die admiraal uit het boek Catch 22 van Joseph Heller: hij vond het geweldig naar zichzelf te luisteren terwijl hij sprak, maar nog mooier vond hij het om naar zichzelf te luisteren terwijl hij over zichzelf sprak. Riemer ten voeten uit, zelf aan het woord, een ander niet aan het woord laten komen en zeker niet laten uitpraten. Want hij is degene die alle voetbalwijsheid in pacht heeft. 

In de war

Tijdens zijn voorzitterschap kon het nog wel eens gezellig zijn om een consumptie met hem te nuttigen. Hij was in charge, niemand die hem bedreigde en de successen van SC Heerenveen – en vooral van zijn aankoopbeleid – stapelden zich opeen, zoals later de leugens. Riemer en Annie waren gezien, in Heerenveen, in Friesland en ver daarbuiten. Uit die tijd dateert zijn uitspraak: ,,Als ik in de war raak, zeg het, dan stop ik.”

Helaas, dat is niet gebeurd. Formeel wel. Met groot eerbetoon werd het koppel uitgeluid, een omvangrijk en dankbaar publiek in een prachtig stadion, met evenveel stoeltjes als de bevolking van de plaats Heerenveen, achterlatend. Het was op een zondag. De volgende dag verscheen Van der Velde gewoon weer op de club en vanaf die dag ging het mis. 

'Deze club is van mij'

In het boek van Van Keimpema staan enkele citaten van Van der Velde die precies duiden hoe het mis ging: ,,Het is en blijft mijn club en denk erom dat ik alles regel” en ,,Deze club is van mij en die laat ik me door niemand afpakken”. Over in de war raken gesproken. Manipuleren, dirigeren, ‘lijntjes’ in het stadion regelen met Langweer, stromannen in de media aanspreken, liegen en draaien, anderen beschadigen, het hele arsenaal aan intriges is de machtswellustige Van der Velde niet vreemd. 

,,Als Riemer wil winnen gaat hij door roeien en ruiten”, zegt sponsor van het eerste uur Hans van der Horst (AA Drink) in het boek. ,,Rendieren, ze trekken de arrenslee, maar Riemer zit op de bok”, aldus Anton Postma, voormalig voorzitter van het stichtingsbestuur, over het vermaledijde one tier board, typisch zo’n uitvinding van verdeel en heers dat Van der Velde tot in de puntjes beheerst. 

Het is verleidelijk om nog meer uit de school te klappen, maar daarmee zouden we het boek onrecht doen. Hoe een geweldige voorzitter een verbitterde en pathetische man werd omdat hij maar geen afstand kon doen van zijn baby, wordt door Van Keimpema op overtuigende wijze neergezet. Het is de verdienste van de auteur dat hij impliciet zijn onderwerp laat weten dat hij al jaren in de war is en dat het mooi is geweest. 

Laatst gewijzigd op 22-12-2016 om 12:47 uur