Mannen stofzuigen... de hele stad

Vuil en lawaai bestrijden in steden en dorpen: ga er maar aan staan. Het is dweilen met de kraan open. Zeker als er straks weer massaal vuurwerk wordt afgestoken. Maar er zijn opvallende ontwikkelingen. Mannen stofzuigen.... de hele stad. Of het eiland Terschelling.

Aan het eind van het oude en het begin van het nieuwe jaar kleuren straten altijd rood van papiersnippers, kartonnen omhulsels en andere overblijfselen van vuurwerk. Maar oudejaarsfeesten veroorzaken nog veel meer zwerfvuil dan alleen de vuurwerkresten. Het is typisch zo'n lawaai- en rommelmoment in het jaar. Veel knalliefhebbers ruimen de boel zelf op of vegen de boel tenminste bij elkaar, anderen laten alles gewoon liggen. 

In de zomer doet zich iets vergelijkbaars voor tijdens festivals en op andere plekken van openluchtrecreatie. Er wordt gegeten en gedronken, er worden flyers verspreid, sigarettenpeuken, voedselverpakkingen, blikjes en flesjes weggesmeten. Het zijn maar enkele voorbeelden. En vergeet de natuur zelf niet. Aan het begin van de winter laten bomen en struiken massaal hun bladeren vallen.

Grote bende

Zonder professionele opruimers zou het in een mum van tijd een grote bende worden. Vroeger werd er gebezemd met samengebonden takkenbossen aan stokken, daarna alles met grote scheppen in kruiwagens of afvalbakfietsen met grijze klep getild, kortom gezwoegd. Tegenwoordig zijn er de veeg- en zuigwagentjes, zoals ook de Friese afvalinzamelaar en -verwerker Omrin die gebruikt. Deze voertuigen, aangedreven op duurzame energie, maar wel erg lawaaiig, borstelen de boel bij elkaar en zuigen alles vervolgens op. Toch best nog een tijdrovend karwei, wil je alle hoeken en gaten van straten en pleinen afdoende vuilvrij maken.

De Belgische onderneming Glutton, gevestigd in Andenne, tussen Namen en Luik, heeft een duurzamere oplossing bedacht, die bovendien stukken effectiever is. Het is een op elektriciteit aangedreven superstofzuiger, die vrijwel geruisloos in elke denkbare richting door de straten getrokken kan worden. Wat hij aankan is imposant. Tot in de kleinste hoekjes toe pikt hij alles op wat we liever kwijt willen. Om te beginnen blaadjes, wat de door vrijwel iedereen gehate, brullende bladerblazers overbodig maakt, verder peuken, verpakkingen, plastic zakken, papier, blikjes, flesjes – zelfs een nog half gevulde tweeliterfles kan hij aan – en vergeet niet de altijd fel bekritiseerde hondendrollen. Ook volkomen platgereden voorwerpen verdwijnen in de brede, flexibele zuigerbuis. 

Stadsstofzuiger

Omdat deze stadsstofzuiger, die er zelfs leuk uitziet, zo stil en schoon is, kan de gebruiker er zonder passanten te storen overal mee rondlopen. Niemand hoeft er voor aan de kant te stuiven, zijn oren dicht te houden of neus dicht te knijpen. Het is zelfs geen punt met zo'n werkende zuiger tussen het kopend publiek over de markt te lopen, een plek waar zich door de dag heen steeds opnieuw gemakkelijk rommel ophoopt. Hij is beperkt van omvang, kan overal langs en neemt met gemak flinke stoepen. Ook als er auto's half op het trottoir staan of straatwerkers hekken hebben geplaatst.

In Nederland is de Glutton al in grote aantallen te vinden in onder meer Den Haag, dat met zijn uitgebreide autovrije winkelgebied er heel geschikt voor is en Amsterdam, waar onder meer het afvalgevoelige uitgaansgebied rond Rembrandtplein en Thorbeckeplein er mee schoongehouden wordt. Wellicht interessant voor Leeuwarden als de stad in 2018 het middelpunt is van activiteiten rond Culturele Hoofdstad. 

Terschelling

Omrin werkt vooralsnog alleen op Terschelling met deze geruisloze 'stofzuiger'. Volgens Els van Dongen van de Friese afvalverwerker heeft het bedrijf op korte termijn geen plannen om er ook in andere gebieden mee te gaan werken. Toch is het voorstelbaar dat naarmate de milieu-eisen hoger worden – denk niet alleen aan uitstoot, maar ook aan geluid – een oplossing in deze richting snel weer in beeld kan komen. Binnensteden zijn doorgaans vergaarbakken van onnodig omgevingslawaai, en als zulke stille zuigers bijvoorbeeld de weinig effectieve bladerblazers of de al even rumoerige veegwagentjes overbodig kunnen maken, is dat beslist een stap in de goede richting.  

Over de grens komen stadszuigers al in zestig landen voor, tot China en Dubai toe, in Europa werken onder meer Londen, Berlijn en Rome met zulke machines, maar ook tal van kleinere steden. Het is een ingenieus ontwerp, waarbij zelfs gedacht is aan methodes die nare geuren en brandgevaar bestrijden. Wat weer een voordeel is op Nieuwjaarsdag, als er misschien nog wat vuurwerk op straat ligt te smeulen. Alles verdwijnt in een standaard grijze container aan boord, waar later een grote vuilniszak uit te tillen is.

Zwerfvuil

Een rijdende stofzuiger is natuurlijk nog geen oplossing voor de vaak uitpuilende vuilnisbakken op drukke plekken, al zou hij de inhoud in een minuut verzwelgen, maar voor zwerfvuil is er waarschijnlijk niet snel iets beters te bedenken. Ook voor de mannen die het werk moeten verrichten, is een stille, rollende zuiger ongetwijfeld een grote verbetering. Het uitvoeren van de werkzaamheden wordt er aanzienlijk schoner, rustiger en efficiënter van.

Het is een positieve beweging die ingaat tegen de ontwikkelingen van de laatste jaren, waarbij steeds zwaarder gemotoriseerde materialen de hele omgeving terroriseren met hun geluid. Waar het snoeien van kleine en middelgrote bomen eerst gewoon een kwestie was van gebruikmaken van knip- en zaaggereedschap, eventueel staande op een ladder, wordt vandaag de dag vaak gebruik gemaakt van kleine, gemotoriseerde hoogwerkers, die zo veel geluid maken, dat het lawaai van de motorzaag er bij in het niet valt. 

Vuurwerk

De overlast van rommel en lawaai, die het gevolg is van de oudejaarsviering, kan natuurlijk ook bestreden worden door het hele verhaal van zelf vuurwerk afsteken nog eens tegen het licht te houden. Dat gebeurt in toenemende mate, nu het aantal slachtoffers maar niet daalt. De Stichting Maatschappij en Veiligheid telde vorig jaar bijna vijfhonderd gevallen van vuurwerkletsel, die behandeld moesten worden op de Spoedeisende Hulp; 31 verloren vingers en vier (deels) geamputeerde handen, 176 personen liepen oogletsel op. De schade aan huizen en auto's beliep €15 miljoen. Meer dan tienduizend aan vuurwerk gerelateerde incidenten werden bij de politie gemeld.

Dat vraagt, zoveel is duidelijk, om meer ingrijpen dan een stratenstofzuiger. Daarom doet de Onderzoeksraad voor Veiligheid inmiddels onderzoek naar het particulliere gebruik van vuurwerk. Talrijke Nederlandse gemeenten hebben vorig jaar al vuurwerkvrije zones ingesteld, in Friesland gaat het daarbij om Harlingen, Leeuwarden, Smallingerland, Schiermonnikoog en Terschelling. Daarnaast mogen inwoners van Scheveningen dit jaar zelf hun straat, plein of speeltuin vuurwerkvrij verklaren. Waarbij ze ook zelf verantwoordelijk zijn voor de handhaving. Een gewaagd experiment.

Laatst gewijzigd op 06-12-2017 om 20:51 uur